Sơ đồ bài viết
Trong tư duy truyền thống, kế toán chỉ cần làm đúng số liệu, đúng quy trình chứng từ, đúng luật thuế là đủ. Tuy nhiên, trong doanh nghiệp hiện đại, vai trò của kế toán ngày càng mở rộng, đặc biệt là trong khâu góp ý điều khoản tài chính – thanh toán – thuế trong hợp đồng. Đây không chỉ là cách để tránh rủi ro mà còn giúp kế toán thể hiện tư duy pháp chế và năng lực quản trị tài chính toàn diện. Vậy kế toán có nên góp ý điều khoản hợp đồng không? Góp ý phần nào là phù hợp và có căn cứ pháp lý? Bài viết “Kế toán có được góp ý các điều khoản trong hợp đồng?” dưới đây sẽ giúp bạn mở rộng phạm vi ảnh hưởng nghề nghiệp theo hướng an toàn – chuyên nghiệp hơn.
Vì sao kế toán nên tham gia góp ý điều khoản trong hợp đồng?
a. Kế toán là người nắm sát quy định thuế, thanh toán, chứng từ
- Trong hợp đồng kinh tế, rất nhiều điều khoản liên quan trực tiếp đến quy trình thanh toán, xuất hóa đơn, khấu trừ thuế, nghiệm thu;
- Kế toán là người hiểu rõ quy trình thực tế và luật thuế – nên hoàn toàn có cơ sở để nhận biết điều khoản có thể gây rủi ro khi thực hiện;
- Nếu không góp ý, hợp đồng dễ rơi vào tình trạng “ký xong mới biết sai”, dẫn đến vướng khi hạch toán, bị loại chi phí, bị truy thu hoặc ấn định thuế.
b. Phòng ngừa rủi ro pháp lý và tài chính ngay từ đầu
- Một điều khoản sai về thời điểm thanh toán, điều kiện xuất hóa đơn hoặc phân bổ chi phí có thể khiến kế toán không thể hạch toán đúng chuẩn mực kế toán hoặc đúng luật thuế;
- Điều này có thể dẫn đến việc báo cáo tài chính sai, kê khai thuế sai, bị truy thu, phạt chậm nộp, thậm chí truy cứu trách nhiệm cá nhân.
c. Góp phần nâng cao vai trò kế toán trong doanh nghiệp
- Khi kế toán chủ động góp ý các điều khoản quan trọng, đặc biệt là về thanh toán, nghĩa vụ thuế, thời điểm ghi nhận, thì không chỉ giúp công ty giảm rủi ro mà còn thể hiện năng lực tư duy pháp chế;
- Đây là bước tiến giúp kế toán khẳng định vai trò chiến lược – không chỉ là người ghi sổ mà còn là người góp phần kiểm soát rủi ro ngay từ đầu hợp đồng.
Kế toán có được góp ý các điều khoản trong hợp đồng?
a. Điều khoản về thanh toán và chứng từ
Kế toán nên kiểm tra và góp ý những nội dung sau:
- Hình thức thanh toán có phù hợp với quy định về thuế không? (Tiền mặt – Chuyển khoản);
- Thời điểm thanh toán có đúng với thời điểm nghiệm thu, xuất hóa đơn không?
- Có điều khoản yêu cầu cung cấp đầy đủ hóa đơn, biên bản nghiệm thu, chứng từ thanh toán không?
Gợi ý: Hợp đồng nên ghi rõ: “Bên B có trách nhiệm cung cấp hóa đơn GTGT hợp pháp trong vòng 05 ngày kể từ ngày nghiệm thu…”
b. Điều khoản liên quan đến nghĩa vụ thuế
- Hợp đồng có phân định rõ ai là người chịu thuế, mức thuế GTGT, thuế nhà thầu (nếu có)?
- Đối với hợp đồng với đối tác nước ngoài, kế toán cần góp ý về thuế nhà thầu, mã số thuế, trách nhiệm kê khai;
- Có điều khoản quy định nghĩa vụ khấu trừ và nộp thuế TNCN (trong trường hợp trả thu nhập cho cá nhân) không?
Lưu ý: Sai sót trong phần này có thể dẫn đến việc doanh nghiệp bị truy thu và kế toán bị liên đới trách nhiệm.
c. Điều khoản về thời điểm ghi nhận doanh thu/chi phí
Trong hợp đồng nên quy định rõ căn cứ ghi nhận doanh thu/chi phí:
- Theo thời điểm giao hàng hay nghiệm thu;
- Theo giai đoạn (nếu là hợp đồng dài hạn);
Điều này giúp kế toán ghi nhận doanh thu đúng kỳ, tránh bị điều chỉnh khi kiểm toán – thanh tra.
Kế toán góp ý hợp đồng – Cần lưu ý gì để đúng vai?
Góp ý trong phạm vi chuyên môn – tránh vượt quyền
- Kế toán chỉ nên góp ý trong phần liên quan đến thuế, chứng từ, kế toán, tài chính;
- Không góp ý sâu vào nội dung pháp lý tổng thể (thuộc phòng pháp chế), hay nội dung kinh doanh (thuộc phòng kinh doanh).
Góp ý bằng văn bản, rõ ràng, có căn cứ pháp lý
- Ghi nhận góp ý qua email, file comment, tránh góp ý miệng;
- Nếu điều khoản chưa rõ hoặc sai, nên trích dẫn văn bản pháp luật liên quan để thuyết phục.
Ví dụ: “Theo khoản 1 Điều 15 Thông tư 219/2013/TT-BTC, để được khấu trừ thuế GTGT đầu vào, doanh nghiệp cần thanh toán qua ngân hàng…”
Góp ý có tinh thần xây dựng – tránh bị hiểu sai
- Mục tiêu góp ý là để hợp đồng rõ ràng, đúng luật, dễ thực hiện;
- Tránh ngôn từ phê phán, chỉ nên trình bày rủi ro pháp lý và đề xuất hướng chỉnh sửa hợp lý.
Góp ý điều khoản hợp đồng không phải là vượt quyền mà là sự chủ động của người kế toán hiện đại, nhằm bảo vệ quyền lợi công ty và chính bản thân mình. Tư duy pháp chế trong kế toán không chỉ giúp làm đúng mà còn giúp ngăn sai từ đầu – quản trị rủi ro trước khi nó xảy ra.
Bạn đang là kế toán? Hãy nâng tầm vai trò và nghề nghiệp của mình bằng cách học cách “nhìn luật” trong từng nghiệp vụ. Tham gia ngay Khóa học đào tạo pháp luật cho kế toán doanh nghiệp của Pháp chế ICA để:
- Hiểu đúng vai trò pháp lý của kế toán trong hợp đồng;
- Biết góp ý đúng – trúng – không vượt quyền;
- Tăng giá trị bản thân trong mắt lãnh đạo và phòng ban khác.
Mời bạn xem thêm: