Tội bức tử là hành vi bức ép người khác đến mức khiến họ phải tự sát, thể hiện tính chất nghiêm trọng và xâm phạm trực tiếp đến quyền sống và quyền tự do cá nhân. Theo quy định tại Điều 130 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung bởi Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017), người phạm tội bức tử có thể bị phạt tù. Tội bức tử không chỉ gây tổn hại về mặt thể xác và tinh thần cho nạn nhân mà còn gây hoang mang, mất niềm tin trong xã hội, do đó, việc xử lý nghiêm minh đối với hành vi này là cần thiết để bảo vệ quyền con người và duy trì trật tự xã hội. Cùng Học viện đào tạo pháp chế ICA tìm hiểu mức xử phạt của tội này trong bài viết sau nhé!

Tội bức tử là gì?

Tội bức tử được quy định tại Điều 130 như sau:

“1. Người nào đối xử tàn ác, thường xuyên ức hiếp, ngược đãi hoặc làm nhục người lệ thuộc mình làm người đó tự sát, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 12 năm:

a) Đối với 02 người trở lên;

b) Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai.“

Dấu hiệu cấu thành tội phạm

Chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội phạm này là những người từ đủ 16 tuổi trở lên; có năng lực trách nhiệm hình sự. Chủ thể phải là người có mối quan hệ lệ thuộc giữa nạn nhân và người phạm tội là yếu tố bắt buộc để xác định hành vi của một người có phạm tội bức tử hay không. Người bị lệ thuộc phải là người dựa vào người khác trong cuộc sống về các mặt vật chất và tinh thần như: lệ thuộc về kinh tế; bị ràng buộc bởi quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng; quan hệ công tác, thầy trò hoặc quan hệ tôn giáo…

Mặt chủ quan của tội phạm

Tội phạm được thực hiện với lỗi cố ý (gián tiếp) hoặc cố ý về hành vi và vô ý đối với hậu quả.

Mặt khách thể của tội phạm

Tội phạm trực tiếp xâm phạm sức khỏe; nhân phẩm; danh dự người khác. Đồng thời gián tiếp xâm phạm quyền sống của người đó.

Mặt khách quan của tội phạm

Về hành vi

Có một trong các hành vi sau:

• Có hành vi đối xử tàn ác đối với người lệ thuộc mình: như thường xuyên đánh đập; bắt nhịn ăn; giam cầm; bắt lao động nặng nhọc và không cho ăn uống… làm cho nạn nhân bị đau đớn về thể chất nhưng chưa đến mức gây thương tích hoặc gây tổn hại đáng kể cho sức khoẻ của nạn nhân.

• Có hành vi thường xuyên ức hiếp người lệ thuộc mình: Thể hiện qua việc xử sự không công bằng; xâm phạm đến các quyền, lợi ích hợp pháp của nạn nhân… hành vi này thường kéo dài và lặp đi lặp lại.

• Có hành vi ngược đãi người lệ thuộc mình: Thể hiện qua việc đối xử tồi tệ với nạn nhân về các mặt ăn, mặc, ở và các sinh hoạt hàng ngày khác (như cho mặc rách rưới, cho ở những nơi tăm tối, bẩn thỉu, cho ăn cơm thừa, canh cặn…) một cách thường xuyên trong khi có đầy đủ các điều kiện tốt.
• Có hành vi làm nhục người bị lệ thuộc: Được hiểu là hành vi xúc phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của nạn nhân như chửi bới thậm tệ; bôi nhọ danh dự; nhạo báng, miệt thị; lột truồng hoặc những hành vi bỉ ổi khác.

Về hậu quả

Các hành vi nêu trên dẫn đến hậu quả là nạn nhân (tức người bị đối xử tàn ác, thường xuyên bị ức hiếp, bị ngược đãi hoặc bị làm nhục) tự làm chấm dứt cuộc sống của chính mình. Nói một cách khác những hành vi đó đã gây ức chế về tâm lý đối vối nạn nhân; làm cho nạn nhân bị khủng hoảng tinh thần, bị tuyệt vọng không còn niềm tin vào cuộc sống nên đã hành động kết liễu cuộc đòi sống của chính mình.

Mối quan hệ nhân quả

Vì bị đối xử tàn ác; thường xuyên bị ức hiếp ngược đãi hoặc bị làm nhục, nên nạn nhân đã tự sát. Nếu vì lý do khác làm cho nạn nhân tự sát, thì người có hành vi đối xử tàn ác, thường xuyên ức hiếp… cũng không bị coi là phạm tội bức tử.

Khung hình phạt đối với tội bức tử

Hình phạt đối với tội bức tử Điều luật quy định 02 khung hình phạt chính.

Khung hình phạt cơ bản cỏ mức phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.

Khung hình phạt tăng nặng có mức phạt tù từ 05 năm đến 12 năm được quy định cho trường hợp phạm tội đối với 02 người trở lên hoặc nạn nhân là người dưới 16 tuổi hoặc là phụ nữ mà biết là có thai.

Cá nhân thực hiện tội phạm trên và có đủ dấu hiệu để cấu thanh tội phạm thì cá nhân đó sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu bị phát hiện. Chủ thể vi phạm vẫn sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo trình tự, thủ tục tố tụng như các tội phạm khác được quy định trong Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015.

Câu hỏi thường gặp