Việc sử dụng viện dẫn đóng một vai trò quan trọng và không thể thiếu trong nhiều lĩnh vực đa dạng, từ văn học, toán học, khoa học đến luật pháp. Tuy nhiên, đối với sinh viên Luật và những người làm công việc liên quan đến lĩnh vực này, việc sử dụng viện dẫn thường trở thành một phần không thể thiếu trong quá trình học tập và làm việc hàng ngày. Nội dung bài viết sau là chia sẻ của Học viện đào tạo pháp chế ICA về cách viện dẫn văn bản trong văn bản quy phạm pháp luật, mời bạn đọc tham khảo

Căn cứ pháp lý

Nghị định 154/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 34/2016/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật có hiệu lực từ 1/1/2021.

Viện dẫn là gì?

Viện dẫn, theo định nghĩa của từ điển tiếng Việt, là việc đưa ra, dẫn ra các thông tin, tài liệu, hoặc sự kiện để làm căn cứ chứng minh, minh hoạ hoặc làm nền tảng cho lập luận của chúng ta. Trong quá trình thể hiện quan điểm hoặc ý kiến của mình, chúng ta thường cần có những viện dẫn để bảo vệ và củng cố luận điểm đó. Điều này giúp xác định tính hợp lý và thuyết phục của quan điểm mà chúng ta đưa ra.

Khi chúng ta trình bày một quan điểm nào đó, người nghe hoặc người đọc thường muốn thấy sự hỗ trợ và minh chứng cho những gì chúng ta nói. Đây là lúc chúng ta cần sử dụng viện dẫn. Việc viện dẫn các chứng cứ cụ thể, số liệu, tài liệu nghiên cứu, hoặc ví dụ thực tế không chỉ làm cho luận điểm trở nên cụ thể hơn mà còn giúp tạo nên tính thuyết phục. Điều này đặc biệt quan trọng khi chúng ta muốn luận điểm của mình được xem xét là có tính khả thi và có cơ sở trong thực tế.

Tóm lại, việc sử dụng viện dẫn là một phần quan trọng của quá trình thể hiện ý kiến và xây dựng lập luận. Chúng ta cần hiểu rõ tầm quan trọng của viện dẫn để tạo nên những luận điểm mạnh mẽ và thuyết phục trong giao tiếp và văn bản viết.

Hoạt động viện dẫn cần đáp ứng yêu cầu nào?

Hoạt động viện dẫn là một quá trình quan trọng đòi hỏi sự cẩn trọng và chuẩn xác, với nguyên tắc chính là đảm bảo tính chính xác của các tài liệu được viện dẫn. Đây là một nguyên tắc cơ bản và quan trọng nhất trong việc sử dụng viện dẫn để minh chứng hoặc bảo vệ một luận điểm.

Tính chính xác của tài liệu được viện dẫn có vai trò quyết định đối với tính thuyết phục của một luận điểm. Khi chúng ta trình bày một luận điểm dựa trên thông tin không chính xác hoặc không đáng tin cậy, người nghe hoặc độc giả có thể nhanh chóng bác bỏ hoặc không tin tưởng vào luận điểm đó. Do đó, đảm bảo rằng tất cả các thông tin, số liệu, hoặc dữ liệu được sử dụng là chính xác và có nguồn gốc đáng tin cậy rất quan trọng.

Hơn nữa, tài liệu được viện dẫn cần phải liên quan trực tiếp đến nội dung cần chứng minh. Việc này giúp làm sáng tỏ luận điểm và tạo ra một kết nối mạch lạc giữa các phần khác nhau của lập luận. Không nên sử dụng tài liệu không liên quan hoặc trích dẫn một cách vô ích, vì điều này có thể làm mất đi tính thuyết phục của lập luận và làm cho luận điểm trở nên mơ hồ và khó hiểu.

Tóm lại, tính chính xác của tài liệu và tính liên quan của chúng đến nội dung cần chứng minh là hai yếu tố quan trọng khi thực hiện hoạt động viện dẫn. Chỉ khi tuân thủ các nguyên tắc này, chúng ta có thể đạt được tính thuyết phục cao trong việc trình bày và bảo vệ luận điểm của mình.

Cách viện dẫn văn bản trong văn bản quy phạm pháp luật

Quy định về kỹ thuật viện dẫn văn bản trong văn bản quy phạm pháp luật đã được điều chỉnh và bổ sung tại khoản 16 Điều 1 của Nghị định 154/2020/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 01/01/2021. Điều này đặc biệt quan trọng để đảm bảo tính rõ ràng và chính xác trong việc sử dụng viện dẫn văn bản trong hoạt động liên quan đến luật pháp.

Theo quy định này, khi lần đầu viện dẫn một văn bản liên quan, phải tuân theo các nguyên tắc sau:

1. Ghi đầy đủ tên loại văn bản, số, ký hiệu văn bản.
2. Đề cập đến ngày tháng năm thông qua hoặc ký ban hành văn bản.
3. Xác định tên cơ quan, người có thẩm quyền ban hành văn bản.
4. Ghi tên gọi cụ thể của văn bản.

Trong các lần viện dẫn tiếp theo, đối với luật và pháp lệnh, chỉ cần ghi đầy đủ tên loại văn bản và tên gọi của văn bản. Đối với các văn bản khác, cần ghi tên loại, số, ký hiệu văn bản đó.

Trước đây, theo khoản 1 Điều 75 của Nghị định 34/2016/NĐ-CP, việc viện dẫn văn bản yêu cầu:

1. Ghi đầy đủ tên loại văn bản, số, ký hiệu văn bản.
2. Đề cập đến ngày, tháng, năm thông qua hoặc ký ban hành văn bản.
3. Xác định tên cơ quan, người có thẩm quyền ban hành văn bản.
4. Ghi tên gọi cụ thể của văn bản.

Ngoài những điểm này, quy định kỹ thuật viện dẫn văn bản theo Điều 75 của Nghị định 34/2016/NĐ-CP còn bao gồm:

• Khi viện dẫn phần, chương, mục, tiểu mục của một văn bản quy phạm pháp luật, cần xác định cụ thể phần, chương, mục, tiểu mục của văn bản đó.
• Khi viện dẫn đến điều, khoản, điểm, không cần xác định rõ đơn vị bố cục phần, chương, mục, tiểu mục chứa điều, khoản, điểm đó.
• Khi viện dẫn đến phần, chương, mục, tiểu mục, điều, khoản, điểm của một văn bản, cần viện dẫn theo thứ tự từ nhỏ đến lớn và đưa ra tên của văn bản. Tuy nhiên, nếu viện dẫn từ khoản, điểm này đến khoản, điểm khác trong cùng một điều hoặc từ mục, điều này đến mục, điều khác trong cùng một chương của cùng một văn bản, không cần xác định tên của văn bản, nhưng phải viện dẫn cụ thể.

Câu hỏi thường gặp