Mua lại doanh nghiệp (hay còn được gọi là M&A – Mergers and Acquisitions) là một quá trình trong kinh doanh mà một doanh nghiệp hoặc tổ chức mua lại toàn bộ hoặc một phần của một doanh nghiệp khác thông qua giao dịch tài chính. Mục tiêu chính của mua lại là hợp nhất tài sản, nguồn nhân lực, và các yếu tố khác của doanh nghiệp bị mua vào doanh nghiệp mua. Quá trình này có thể diễn ra thông qua mua cổ phần, mua tài sản, hoặc các hình thức giao dịch khác. Việc mua lại doanh nghiệp thì có phải là hình thức tập trung kinh tế không?

Tập trung kinh tế là gì?

Tập trung kinh tế, như là một chiến lược quan trọng, bao gồm các hoạt động như sáp nhập, hợp nhất, mua lại và liên doanh giữa các doanh nghiệp. Điều này không chỉ là một quá trình tích hợp kinh tế mà còn mang lại nhiều ảnh hưởng tích cực và tiêu cực đối với thị trường kinh doanh. Một trong những tác động rõ ràng nhất là giảm số lượng các doanh nghiệp độc lập đang cạnh tranh trên thị trường.

Qua quá trình tập trung kinh tế, doanh nghiệp có thể mở rộng năng lực sản xuất và tăng tiềm lực kinh tế. Bằng cách này, họ có thể kiểm soát cao hơn về quy mô thị phần và quản lý nguồn cung hàng hóa và dịch vụ một cách hiệu quả hơn. Sự tập trung này không chỉ giúp tăng cường khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp mà còn mang lại lợi ích cho toàn bộ hệ thống kinh tế.

Một kết quả khác của tập trung kinh tế là khả năng hình thành các doanh nghiệp hoặc nhóm doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh hoặc độc quyền trên thị trường. Điều này không chỉ tạo ra những người chủ chốt trong ngành công nghiệp mà còn có thể tạo nên các động lực thúc đẩy sự đổi mới và phát triển trong lĩnh vực đó.

Tuy nhiên, tập trung kinh tế cũng mang theo những thách thức và lo ngại về sự thiếu cạnh tranh, nguy cơ tạo ra quyền lực quá lớn cho một số doanh nghiệp và gây ra sự không cân bằng trong hệ thống kinh tế. Điều này đặt ra nhiều câu hỏi về tính bền vững của mô hình tập trung kinh tế và cần sự quản lý thông minh để đảm bảo rằng lợi ích của nó được phân phối công bằng và bền vững.

Việc mua lại doanh nghiệp thì có phải là hình thức tập trung kinh tế không?

Thông báo tập trung kinh tế đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự công bằng và minh bạch trong các hoạt động kinh doanh, đặc biệt là trong các quá trình sáp nhập, hợp nhất, mua lại, liên doanh, và các hình thức khác của hợp nhất doanh nghiệp. Đây là một quy trình pháp lý mà các doanh nghiệp phải chấp hành, theo quy định của pháp luật cạnh tranh, nhằm đảm bảo rằng những hoạt động này không gây ra sự không cạnh tranh không lành mạnh và không ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng và các doanh nghiệp khác.

Dựa vào quy định của Khoản 4 Điều 29 Luật Cạnh tranh 2018 về các hình thức tập trung kinh tế, mua lại doanh nghiệp được xác định là một trong những biểu hiện quan trọng của quá trình tập trung kinh tế. Theo đó, mua lại doanh nghiệp được định nghĩa là hành động mà một doanh nghiệp thực hiện để trực tiếp hoặc gián tiếp mua toàn bộ hoặc một phần vốn góp, tài sản của doanh nghiệp khác, với mục tiêu kiểm soát và chi phối doanh nghiệp hoặc thậm chí là một ngành, nghề cụ thể của doanh nghiệp đó.

Trong quá trình mua lại, doanh nghiệp mua sẽ cố gắng sở hữu đủ lượng vốn, tài sản cần thiết để thực hiện quyền kiểm soát và chi phối đối tác kinh doanh. Hành vi này có thể diễn ra trực tiếp thông qua giao dịch mua bán cổ phần hoặc gián tiếp thông qua các hợp đồng mua lại tài sản hay quyền lợi quản lý.

Mua lại doanh nghiệp không chỉ mang lại lợi ích cho doanh nghiệp mua mà còn tạo ra những biến động trong cấu trúc thị trường và cạnh tranh. Nó có thể là một cơ hội để mở rộng quy mô kinh doanh, tăng cường khả năng cạnh tranh, và đồng thời cũng đặt ra những thách thức về mặt quản lý và tuân thủ các quy định của pháp luật cạnh tranh. Do đó, việc theo dõi và đánh giá các hoạt động mua lại doanh nghiệp là cực kỳ quan trọng để đảm bảo sự công bằng và minh bạch trong môi trường kinh doanh.

Ngưỡng thông báo tập trung kinh tế được xác định dựa vào các tiêu chí nào?

Thông báo tập trung kinh tế là một quy trình pháp lý mà các doanh nghiệp phải tuân thủ khi họ thực hiện các hoạt động tập trung kinh tế, như sáp nhập, hợp nhất, mua lại, liên doanh, hoặc các hình thức khác của hợp nhất doanh nghiệp. Quy trình này thường được quy định bởi pháp luật cạnh tranh và có mục tiêu chính là đảm bảo rằng các hoạt động kinh doanh không gây ra sự không cạnh tranh không lành mạnh hoặc làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng và doanh nghiệp khác.

Dựa vào quy định của Khoản 2 Điều 33 Luật Cạnh tranh 2018 về thông báo tập trung kinh tế, việc xác định ngưỡng thông báo là một quy trình quan trọng để đảm bảo sự minh bạch và quản lý hiệu quả trong các hoạt động tập trung kinh tế. Các doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế có trách nhiệm nộp hồ sơ thông báo đến Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia trước khi thực hiện các hoạt động tập trung, miễn là chúng vượt quá ngưỡng thông báo xác định.

Ngưỡng thông báo tập trung kinh tế được xác định căn cứ vào bốn tiêu chí chính sau đây:

1. Tổng tài sản trên thị trường Việt Nam của doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế: Mức độ sở hữu và quản lý tài sản của doanh nghiệp trên thị trường sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc xác định ngưỡng thông báo.

2. Tổng doanh thu trên thị trường Việt Nam của doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế: Doanh thu từ các hoạt động kinh doanh trên thị trường sẽ là một yếu tố quan trọng khác cần được xem xét.

3. Giá trị giao dịch của tập trung kinh tế:** Việc đánh giá giá trị các giao dịch liên quan đến tập trung kinh tế giúp xác định mức độ ảnh hưởng của các hoạt động này đối với thị trường.

4. Thị phần kết hợp trên thị trường liên quan của doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế: Mức độ kiểm soát và thị phần của doanh nghiệp trên thị trường sẽ ảnh hưởng đến ngưỡng thông báo.

Chính phủ sẽ quy định chi tiết về các tiêu chí này để phản ánh đúng điều kiện kinh tế – xã hội trong từng giai đoạn cụ thể, đồng thời đảm bảo rằng quy trình thông báo là công bằng và linh hoạt. Điều này sẽ giúp ngăn chặn những tập trung kinh tế có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự cạnh tranh và công bằng trong kinh doanh.

Câu hỏi thường gặp