Sơ đồ bài viết
Trong hệ thống tư pháp Việt Nam, bên cạnh các chức danh quen thuộc như Thẩm phán, Kiểm sát viên hay Chấp hành viên, thì Thẩm tra viên là một vị trí giữ vai trò đặc biệt quan trọng nhưng ít được công chúng biết đến, trong đó có thẩm tra viên chính, đây là lực lượng chuyên môn cao, trực tiếp tham mưu, thẩm định, kiểm tra hồ sơ, tài liệu, và bảo đảm tính đúng đắn, hợp pháp của các hoạt động tố tụng và thi hành án.
Từ năm 2025, cùng với việc Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm 2024 chính thức có hiệu lực, các quy định về tiêu chuẩn bổ nhiệm, ngạch và nhiệm vụ của Thẩm tra viên chính được điều chỉnh, cụ thể và chặt chẽ hơn. Điều này nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ tư pháp, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong giai đoạn mới.
Vậy Thẩm tra viên chính là ai, họ có nhiệm vụ, quyền hạn gì và điều kiện để được bổ nhiệm trong năm 2025 ra sao? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết của phapche.edu.vn dưới đây.
Thẩm tra viên chính là ai?
Thẩm tra viên chính là chức danh tư pháp nằm trong hệ thống ngạch công chức của ngành Tòa án và Thi hành án dân sự. Đây là ngạch chuyên môn nghiệp vụ cao, đảm nhiệm công tác thẩm tra, kiểm tra, rà soát, xác minh và tham mưu trong các vụ việc, hồ sơ pháp lý có tính chất phức tạp.
Theo quy định của Bộ Tư pháp và Tòa án nhân dân tối cao, Thẩm tra viên chính được xếp vào ngạch công chức loại A2 (A2.1) tương đương cấp chuyên viên chính trong hệ thống hành chính nhà nước. Họ có năng lực, kinh nghiệm và trình độ chuyên môn cao hơn ngạch Thẩm tra viên thông thường.
- Hệ thống chức danh Thẩm tra viên hiện nay bao gồm ba cấp độ:
- Thẩm tra viên – Ngạch cơ bản, thực hiện nhiệm vụ thẩm tra ban đầu.
- Thẩm tra viên chính – Ngạch trung cấp, chịu trách nhiệm chính trong việc thẩm định, rà soát hồ sơ và báo cáo kết quả.
- Thẩm tra viên cao cấp – Ngạch cao nhất, có vai trò chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ và tham mưu chiến lược.
Trong đó, Thẩm tra viên chính đóng vai trò “xương sống” trong công tác chuyên môn, vừa trực tiếp thẩm tra, vừa tham mưu cho lãnh đạo cấp trên, đảm bảo mọi hoạt động xét xử và thi hành án tuân thủ pháp luật, minh bạch và khách quan.
Nhiệm vụ và quyền hạn của Thẩm tra viên chính
Là một chức danh tư pháp chủ chốt trong hệ thống Tòa án và Thi hành án dân sự, Thẩm tra viên chính giữ vai trò trọng tâm trong việc đảm bảo tính hợp pháp, khách quan và chính xác của hồ sơ, tài liệu, cũng như quy trình xử lý vụ việc. Dưới đây là những nhiệm vụ và quyền hạn tiêu biểu của ngạch Thẩm tra viên chính theo quy định hiện hành.
Nhiệm vụ về thẩm tra hồ sơ, tài liệu và bản án
Đây là nhiệm vụ cốt lõi, thể hiện rõ chức năng “thẩm định tính hợp pháp và tính chính xác” của các hồ sơ, quyết định tư pháp.
Cụ thể, Thẩm tra viên chính có trách nhiệm:
- Thẩm tra hồ sơ vụ án, bản án và quyết định đã có hiệu lực pháp luật, nhằm bảo đảm không có sai sót về quy trình, nội dung hoặc căn cứ pháp lý.
- Rà soát, đối chiếu chứng cứ, biên bản, lời khai, tài liệu bổ sung trong hồ sơ vụ án để phát hiện điểm bất thường hoặc mâu thuẫn.
- Tổng hợp kết quả thẩm tra, báo cáo cho Thẩm phán, Chánh án hoặc lãnh đạo đơn vị để phục vụ cho công tác giám đốc thẩm, tái thẩm.
- Phối hợp với Thư ký Tòa án, Kiểm tra viên và Kiểm sát viên trong việc xác minh tính chính xác của tài liệu.
Nhiệm vụ về kiểm tra, giám sát hoạt động thi hành án dân sự
Trong lĩnh vực thi hành án dân sự, Thẩm tra viên chính giữ vai trò bảo đảm việc tổ chức thi hành án đúng quy trình và công bằng.
Họ có nhiệm vụ:
- Kiểm tra việc ban hành quyết định thi hành án, quyết định cưỡng chế, đảm bảo đúng căn cứ pháp luật.
- Thẩm tra hồ sơ thi hành án đã hoàn tất để phát hiện thiếu sót, sai phạm hoặc chậm trễ.
- Tham mưu, đề xuất biện pháp xử lý vi phạm, kiến nghị khắc phục đối với các vụ việc phức tạp, có khiếu nại.
- Tham gia đoàn kiểm tra chuyên đề hoặc thanh tra nội bộ do Cục Thi hành án dân sự, Tổng cục THADS hoặc Bộ Tư pháp thành lập.
Nhiệm vụ về tham mưu và xây dựng chính sách
Bên cạnh công tác chuyên môn trực tiếp, Thẩm tra viên chính còn là nguồn tham mưu quan trọng cho lãnh đạo cơ quan tư pháp trong:
- Soạn thảo, góp ý và thẩm định các báo cáo, đề án, văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác thẩm tra, thi hành án hoặc xét xử.
- Đề xuất giải pháp, cơ chế quản lý nhằm hoàn thiện quy trình nghiệp vụ trong cơ quan.
- Tham mưu trả lời kháng nghị, kiến nghị của Viện kiểm sát hoặc cơ quan giám sát liên quan đến vụ việc đã thẩm tra.
- Đánh giá tổng kết, rút kinh nghiệm chuyên môn qua các vụ việc điển hình, phục vụ đào tạo hoặc phổ biến nghiệp vụ nội bộ.
Quyền hạn của thẩm tra viên chính
Theo quy định của pháp luật và quy chế nội bộ ngành Tòa án, Thẩm tra viên chính được trao các quyền hạn cụ thể sau:
Quyền tiếp cận thông tin: Được yêu cầu các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan cung cấp hồ sơ, chứng cứ, tài liệu để phục vụ công tác thẩm tra.
Quyền tham mưu: Được đề xuất biện pháp xử lý vụ việc hoặc kiến nghị sửa đổi quy trình nghiệp vụ nếu phát hiện bất cập.
Quyền ký xác nhận hồ sơ: Được ký nháy hoặc xác nhận tính chính xác của báo cáo, kết luận thẩm tra theo phân cấp.
Quyền tham gia đoàn công tác: Được cử tham gia các đoàn kiểm tra, giám sát, thẩm định, thanh tra chuyên đề trong ngành Tư pháp hoặc Tòa án.
Quyền báo cáo, kiến nghị: Có quyền báo cáo trực tiếp với Chánh án, Cục trưởng hoặc Bộ Tư pháp nếu phát hiện sai phạm nghiêm trọng.
Chế độ, lương và phụ cấp của Thẩm tra viên chính năm 2025
Là ngạch công chức chuyên ngành tư pháp, Thẩm tra viên chính được xếp lương theo ngạch công chức loại A2 – nhóm A2.1, tương đương với các chức danh như Kiểm tra viên chính, Thư ký chính Tòa án, hoặc Chuyên viên chính hành chính Nhà nước.
Từ năm 2025, chính sách tiền lương mới theo Nghị quyết 27-NQ/TW bắt đầu áp dụng, trong đó hệ thống thang bảng lương sẽ được tinh gọn, nhưng ở thời điểm chuyển tiếp, hệ số vẫn được quy đổi để người lao động dễ theo dõi.
Hệ số lương của Thẩm tra viên chính (theo ngạch A2.1)
| Bậc lương | Hệ số lương (hiện hành) | Mức lương cơ sở (dự kiến 2025: 2.340.000 đồng) | Mức lương tương ứng (ước tính) |
|---|---|---|---|
| Bậc 1 | 4,40 | 2.340.000 x 4,40 | ≈ 10.296.000 đồng/tháng |
| Bậc 2 | 4,74 | 2.340.000 x 4,74 | ≈ 11.091.000 đồng/tháng |
| Bậc 3 | 5,08 | 2.340.000 x 5,08 | ≈ 11.887.000 đồng/tháng |
| Bậc 4 | 5,42 | 2.340.000 x 5,42 | ≈ 12.688.000 đồng/tháng |
| Bậc 5 | 5,76 | 2.340.000 x 5,76 | ≈ 13.478.000 đồng/tháng |
| Bậc 6 | 6,10 | 2.340.000 x 6,10 | ≈ 14.274.000 đồng/tháng |
| Bậc 7 | 6,44 | 2.340.000 x 6,44 | ≈ 15.090.000 đồng/tháng |
| Bậc 8 | 6,78 | 2.340.000 x 6,78 | ≈ 15.877.000 đồng/tháng |
Thời gian nâng bậc lương: 3 năm/lần nếu đạt kết quả đánh giá “hoàn thành tốt nhiệm vụ” trở lên.
Lộ trình thăng tiến trong ngành Tòa án và Thi hành án dân sự
Dưới đây là lộ trình phát triển nghề nghiệp của một Thẩm tra viên trong hệ thống công vụ tư pháp:
| Cấp bậc/ngạch công chức | Chức danh tương ứng | Điều kiện, thời gian xét nâng ngạch |
|---|---|---|
| Ngạch Thẩm tra viên | Thẩm tra viên, Kiểm tra viên, Thư ký Tòa án | Có ít nhất 3 năm công tác, hoàn thành tốt nhiệm vụ. |
| Ngạch Thẩm tra viên chính (A2.1) | Thẩm tra viên chính Tòa án, Thi hành án | Có ít nhất 6 năm công tác, có chứng chỉ nghiệp vụ và đạt loại hoàn thành xuất sắc. |
| Ngạch Thẩm tra viên cao cấp (A3.1) | Thẩm tra viên cao cấp, Phó Cục trưởng, Trưởng phòng nghiệp vụ | Có ít nhất 6 năm giữ ngạch Thẩm tra viên chính, đạt thành tích nổi bật và có năng lực lãnh đạo, quản lý. |
| Ngạch lãnh đạo cấp cao | Chánh Văn phòng, Cục trưởng, Chánh án, Phó Chánh án cấp tỉnh | Được quy hoạch cán bộ và bổ nhiệm theo tiêu chuẩn chính trị – chuyên môn – kinh nghiệm quản lý. |
Giữ ngạch Thẩm tra viên chính không chỉ là sự khẳng định năng lực chuyên môn mà còn mở ra nhiều hướng phát triển:
Nâng ngạch lên Thẩm tra viên cao cấp
- Có thể dự thi nâng ngạch khi đạt đủ 6 năm công tác và có chứng chỉ quản lý Nhà nước ngạch chuyên viên chính hoặc tương đương.
- Khi được bổ nhiệm Thẩm tra viên cao cấp (A3.1), hệ số lương sẽ tăng từ 6,20 đến 8,00, tương đương 14,5 – 18,7 triệu đồng/tháng (chưa tính phụ cấp).
Bổ nhiệm vị trí quản lý, lãnh đạo
- Thẩm tra viên chính có thể được bổ nhiệm làm Trưởng phòng nghiệp vụ, Phó Chánh Văn phòng, Phó Cục trưởng Thi hành án dân sự.
- Đây là bước tiến sang ngạch quản lý Nhà nước, có quyền hạn, phụ cấp trách nhiệm và thu nhập cao hơn.
Chuyển đổi lĩnh vực công tác
- Có thể chuyển sang giảng dạy hoặc nghiên cứu tại Học viện Tư pháp, Trường Cán bộ Tòa án.
- Được ưu tiên khi tham gia Hội đồng kiểm tra, giám sát nội bộ, hoặc làm chuyên gia tư vấn pháp luật, kiểm tra hồ sơ vụ án.
Có thể khẳng định rằng, Thẩm tra viên chính là người giữ “chất lượng pháp lý” của các quyết định tư pháp, đồng thời là cầu nối quan trọng giữa pháp luật và thực tiễn. Trong tiến trình cải cách tư pháp, đội ngũ Thẩm tra viên chính tiếp tục đóng vai trò nòng cốt trong việc xây dựng một nền tư pháp chuyên nghiệp, minh bạch và vì nhân dân.
Mời bạn xem thêm:
