Sơ đồ bài viết
Trong bối cảnh quản lý đất đai, khoáng sản và môi trường ngày càng phức tạp, vai trò của “hàng rào pháp lý” là vô cùng quan trọng. Để đảm bảo sự thống nhất và hiệu quả trong hoạt động này, Quy chế công tác pháp chế của Bộ Tài nguyên và Môi trường đã được ban hành, trở thành kim chỉ nam cho mọi hoạt động xây dựng và thực thi pháp luật của ngành.
Bài viết dưới đây của phapche.edu.vn sẽ phân tích chi tiết nội dung, cơ sở pháp lý và vai trò của quy chế này trong hệ thống quản lý nhà nước.
Cơ sở pháp lý ban hành quy chế
Việc ban hành Quy chế công tác pháp chế của Bộ Tài nguyên và Môi trường không phải là hoạt động tự phát mà dựa trên nền tảng pháp lý vững chắc của Nhà nước, bao gồm:
- Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật: Quy định trình tự, thủ tục chuẩn trong việc soạn thảo và ban hành văn bản.
- Nghị định 55/2011/NĐ-CP: Quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của tổ chức pháp chế.
- Văn bản quy định chức năng, nhiệm vụ của Bộ Tài nguyên và Môi trường: Xác định phạm vi quản lý đa ngành, đa lĩnh vực.
- Các văn bản hướng dẫn thi hành liên quan khác.
Nội dung chính của Quy chế công tác pháp chế Bộ Tài nguyên và Môi trường
Quy chế này quy định toàn diện các mặt hoạt động pháp chế, cụ thể như sau:
Vị trí, chức năng và nhiệm vụ của tổ chức pháp chế
- Vị trí: Vụ Pháp chế là đơn vị chuyên môn, tham mưu trực tiếp giúp Bộ trưởng thực hiện quản lý nhà nước bằng pháp luật trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường.
- Chức năng: Chủ trì tư vấn pháp lý, tổ chức xây dựng và hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật thuộc phạm vi quản lý của Bộ.
- Nhiệm vụ:
- Soạn thảo, góp ý và thẩm định dự thảo văn bản quy phạm pháp luật.
- Kiểm tra, rà soát hệ thống văn bản pháp luật ngành TN&MT.
- Chủ trì phổ biến giáo dục pháp luật, theo dõi thi hành và hỗ trợ pháp lý trong giải quyết tranh chấp.
Quy định về xây dựng và hoàn thiện pháp luật
Đây là nhiệm vụ trọng tâm. Quy chế quy định rõ quy trình từ khâu đề xuất chính sách, lập đề nghị xây dựng văn bản đến khâu soạn thảo, lấy ý kiến và thẩm định. Mục tiêu là đảm bảo mọi văn bản ban hành phải:
- Hợp hiến, hợp pháp và thống nhất với hệ thống pháp luật chung.
- Phù hợp với thực tiễn quản lý phức tạp của ngành tài nguyên môi trường.
- Đảm bảo tính khả thi khi đi vào cuộc sống.
Công tác kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản
Lĩnh vực TN&MT thường xuyên có sự thay đổi về chính sách. Do đó, công tác pháp chế yêu cầu việc rà soát phải được thực hiện thường xuyên để:
- Đánh giá sự phù hợp của văn bản với thực tiễn.
- Kịp thời kiến nghị sửa đổi, bổ sung hoặc bãi bỏ những quy định chồng chéo, mâu thuẫn hoặc hết hiệu lực.
Công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
Quy chế yêu cầu xây dựng kế hoạch phổ biến giáo dục pháp luật (PBGDPL) hằng năm. Việc tuyên truyền không chỉ dừng lại ở lý thuyết mà cần đổi mới phương pháp, tập trung vào các vấn đề nóng như Luật Đất đai, Luật Bảo vệ môi trường… cho đội ngũ công chức, viên chức và người dân.
Theo dõi và tổ chức thi hành pháp luật
Tổ chức pháp chế có trách nhiệm thu thập thông tin, đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật trong các lĩnh vực đất đai, khoáng sản, biển đảo, khí tượng thủy văn. Từ đó, đề xuất các biện pháp xử lý vi phạm và các giải pháp nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước.
Công tác tư vấn pháp lý và hỗ trợ nghiệp vụ
Vụ Pháp chế đóng vai trò là “cố vấn” pháp lý cho Lãnh đạo Bộ và các đơn vị trực thuộc. Đặc biệt, trong các vụ việc tranh chấp, khiếu nại, tố cáo phức tạp, ý kiến của bộ phận pháp chế là cơ sở quan trọng để đưa ra quyết định giải quyết đúng luật.
Yêu cầu về nhân sự làm công tác pháp chế
Để thực hiện tốt quy chế, nhân sự pháp chế phải đáp ứng tiêu chuẩn cao:
- Tốt nghiệp Cử nhân Luật trở lên.
- Có kỹ năng, nghiệp vụ pháp chế vững vàng.
- Có phẩm chất đạo đức tốt, tinh thần trách nhiệm và thường xuyên được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực.
Trách nhiệm phối hợp giữa các đơn vị thuộc Bộ
Quy chế công tác pháp chế của Bộ Tài nguyên và Môi trường nhấn mạnh cơ chế phối hợp chặt chẽ:
- Giữa tổ chức pháp chế (Vụ Pháp chế) và các Tổng cục, Cục chuyên ngành (như Cục Quy hoạch đất đai, Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường…).
- Quy định rõ trách nhiệm báo cáo, chia sẻ dữ liệu và hỗ trợ chuyên môn để đảm bảo tính thống nhất trong tham mưu.
Tổ chức thực hiện
Vụ Pháp chế chịu trách nhiệm chính trong việc theo dõi, đôn đốc và kiểm tra việc thực hiện quy chế này trong toàn Bộ. Khi có sự thay đổi của pháp luật cấp trên hoặc yêu cầu từ thực tiễn, quy chế sẽ được xem xét sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.
Quy chế công tác pháp chế của Bộ Tài nguyên và Môi trường có vai trò then chốt trong việc thiết lập trật tự kỷ cương hành chính. Việc tuân thủ nghiêm ngặt quy chế này giúp hoạt động quản lý tài nguyên và môi trường trở nên minh bạch, đúng pháp luật, hạn chế rủi ro pháp lý và góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.
Mời bạn xem thêm:
