Sơ đồ bài viết
Khi nào tội phạm được xóa án tích theo Bộ Luật Hình sự 2015? Đây là câu hỏi được nhiều người quan tâm, đặc biệt là những người đã chấp hành xong hình phạt và mong muốn được tái hòa nhập xã hội một cách đầy đủ về mặt pháp lý. Xóa án tích là một chế định quan trọng trong pháp luật hình sự, nhằm ghi nhận sự phục thiện của người phạm tội và giúp họ khôi phục các quyền nhân thân, dân sự. Bài viết sau sẽ làm rõ các trường hợp, điều kiện và trình tự xóa án tích theo quy định tại Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Chinh phục Luật Hình sự 2 dễ dàng hơn bao giờ hết!
Khóa học chuyên sâu – hệ thống – dễ hiểu, bám sát chương trình đào tạo giúp bạn nắm chắc kiến thức và tự tin vượt qua mọi kỳ thi.
Tham gia ngay tại: https://study.phapche.edu.vn/khoa-hoc-tim-hieu-mon-luat-hinh-su-2?ref=lnpc
Xóa án tích là gì?
Xóa án tích là việc nhà nước ghi nhận người bị kết án hình sự không còn mang án tích, tức là họ được coi như chưa bị kết án. Khi đã được xóa án tích:
- Mọi thông tin trong lý lịch tư pháp sẽ ghi là “không có án tích”.
- Người đó khôi phục đầy đủ quyền công dân và năng lực pháp lý.
- Nếu phạm tội mới, họ được xem như phạm tội lần đầu.
Khi nào tội phạm được xóa án tích theo Bộ Luật hình sự 2015?
Theo nội dung quy định tại Điều 69 Bộ luật Hình sự 2015 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2018), việc xóa án tích được thực hiện theo các quy định cụ thể từ Điều 70 đến Điều 73 của Bộ luật này.
Thông thường, người bị kết án được xóa án tích sau khi đã chấp hành xong hình phạt chính, hết thời gian thử thách của án treo, hoặc theo quyết định của tòa án trong các trường hợp đặc biệt.
Việc xóa án tích mang lại hậu quả pháp lý quan trọng là: người được xóa án tích được coi như chưa bị kết án. Điều này có nghĩa là, kể từ thời điểm được xóa án tích, họ khôi phục đầy đủ quyền công dân và không ai được phép căn cứ vào tiền án trước đó để hạn chế quyền lợi hợp pháp của họ.
Ngoài ra, người bị kết án do lỗi vô ý về tội phạm ít nghiêm trọng hoặc nghiêm trọng, cũng như người được miễn hình phạt, không bị coi là có án tích, nên không cần thực hiện thủ tục xóa án tích.
Chế định xóa án tích thể hiện chính sách hình sự mang tính nhân văn, tạo điều kiện cho người đã chấp hành án được tái hòa nhập cộng đồng. Sau khi được xóa án tích, mọi tài liệu liên quan đến lý lịch tư pháp hoặc căn cước công dân sẽ ghi nhận là “không có án tích”.
Đặc biệt, nếu sau đó người này phạm tội mới thì vẫn được coi là phạm tội lần đầu, thay vì tái phạm, giúp họ không phải gánh chịu hậu quả pháp lý nặng nề hơn do tiền án trước đó.
Thời hạn xóa án tích
Xóa án tích đương nhiên (Điều 70 BLHS 2015)
Người bị kết án không phạm tội thuộc Chương XIII (các tội xâm phạm an ninh quốc gia) và Chương XXVI (các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh) được xóa án tích đương nhiên nếu:
- Đã chấp hành xong hình phạt chính, hình phạt bổ sung, các quyết định khác trong bản án, và
- Không phạm tội mới trong thời gian chờ xóa án tích như sau:
| Mức hình phạt | Thời gian chờ xóa án tích |
| Cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, án treo | 1 năm |
| Phạt tù đến 5 năm | 2 năm |
| Phạt tù từ trên 5 năm đến 15 năm | 3 năm |
| Phạt tù trên 15 năm, tù chung thân, tử hình (đã được giảm án) | 5 năm |
Lưu ý: Nếu người bị kết án đang chấp hành hình phạt bổ sung (quản chế, cấm cư trú, cấm hành nghề, tước quyền công dân…) mà thời hạn của hình phạt này dài hơn các mốc nêu trên, thì xóa án tích chỉ được tính khi hình phạt bổ sung cũng đã được chấp hành xong.
Ngoài ra, nếu người bị kết án đã hết thời hiệu thi hành bản án và không phạm tội mới trong thời gian chờ như trên, thì cũng được đương nhiên xóa án tích.
Xóa án tích theo quyết định của Tòa án (Điều 71 BLHS 2015, sửa đổi 2017)
Được áp dụng đối với người bị kết án về các tội thuộc Chương XIII và Chương XXVI, hoặc các trường hợp không thuộc diện đương nhiên.
Điều kiện:
- Sau khi chấp hành xong hình phạt chính, hình phạt bổ sung và các quyết định khác của bản án;
- Không phạm tội mới trong thời gian sau:
| Mức hình phạt | Thời gian chờ xóa án tích |
| Cảnh cáo, cải tạo không giam giữ, án treo | 1 năm |
| Phạt tù đến 5 năm | 3 năm |
| Phạt tù trên 5 năm đến 15 năm | 5 năm |
| Phạt tù trên 15 năm, tù chung thân, tử hình (đã giảm án) | 7 năm |
Lưu ý: Nếu người bị kết án đang chấp hành hình phạt bổ sung với thời hạn dài hơn, Tòa án chỉ quyết định xóa án tích sau khi người đó hoàn thành hình phạt bổ sung.
Ngoài ra, nếu Tòa án đã bác đơn xin xóa án tích:
- Lần đầu bị bác đơn: được nộp lại đơn sau 1 năm;
- Từ lần thứ hai trở đi: phải chờ 2 năm mới được xin xóa án tích lần nữa.
Trường hợp đặc biệt – được xóa án tích sớm (Điều 72 BLHS 2015)
Tòa án có thể xóa án tích trước thời hạn nếu người bị kết án:
- Có tiến bộ rõ rệt và lập công;
- Được cơ quan, tổ chức nơi làm việc hoặc chính quyền địa phương nơi cư trú đề nghị;
- Đã chấp hành ít nhất 1/3 thời gian chờ xóa án tích theo quy định tại khoản 2 Điều 70 hoặc khoản 2 Điều 71.
Mời bạn xem thêm: