Sơ đồ bài viết
Kế toán hành chính sự nghiệp là một lĩnh vực đặc thù, phục vụ cho hoạt động tài chính của các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập và các tổ chức được ngân sách nhà nước cấp kinh phí. Việc tuân thủ quy định về kế toán hành chính sự nghiệp không chỉ bảo đảm minh bạch tài chính, mà còn là yêu cầu pháp lý bắt buộc. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin đầy đủ, cập nhật theo quy định hiện hành, giúp cán bộ kế toán, hành chính và quản lý tài chính nắm rõ các nguyên tắc, chế độ và nghĩa vụ pháp lý khi thực hiện công tác kế toán tại đơn vị hành chính sự nghiệp.
Kế toán hành chính sự nghiệp là gì?
Theo Luật Kế toán 2015 và Thông tư 107/2017/TT-BTC, kế toán hành chính sự nghiệp là hoạt động thu thập, xử lý, kiểm tra, phân tích và cung cấp thông tin kinh tế – tài chính dưới hình thức giá trị, hiện vật và thời gian lao động tại các đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước hoặc được cấp kinh phí từ ngân sách.
Phạm vi áp dụng bao gồm:
- Các cơ quan nhà nước (bộ, ngành, UBND các cấp).
- Đơn vị sự nghiệp công lập (trường học, bệnh viện công, viện nghiên cứu…).
- Các tổ chức được ngân sách nhà nước hỗ trợ kinh phí hoạt động.
- Các dự án, chương trình sử dụng vốn ngân sách.
Vai trò nhân viên kế toán hành chính sự nghiệp
Tại mỗi đơn vị hành chính sự nghiệp, nhân viên kế toán giữ vai trò trọng yếu trong việc bảo đảm hoạt động tài chính minh bạch, đúng quy định. Cụ thể:
Tuân thủ quy định pháp luật
- Thực hiện nghiêm các quy định, tiêu chuẩn và định mức về chế độ kế toán hành chính sự nghiệp do Nhà nước ban hành.
- Ghi chép, lập báo cáo và lưu trữ hồ sơ kế toán đúng mẫu, đúng thời hạn, đảm bảo tính pháp lý.
Đáp ứng yêu cầu quản lý tài chính – kinh tế
- Hỗ trợ lãnh đạo đơn vị trong việc kiểm soát chi tiêu, quản lý tài sản công và điều hành quỹ Ngân sách Nhà nước.
- Góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính và hạn chế thất thoát, lãng phí.
Bảo đảm tính thống nhất và đồng bộ
- Thực hiện công tác kế toán phù hợp với chế độ kế toán hiện hành và các yêu cầu quản lý của Nhà nước.
- Duy trì tính thống nhất về nội dung, phương pháp và quy trình giữa các đơn vị trong cùng hệ thống hành chính sự nghiệp.
Quy định về kế toán hành chính sự nghiệp
Nguyên tắc kế toán hành chính sự nghiệp
Khi thực hiện kế toán, các đơn vị hành chính sự nghiệp phải tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản:
- Nguyên tắc trung thực, khách quan: Mọi nghiệp vụ kinh tế – tài chính phát sinh phải được phản ánh đầy đủ, chính xác, kịp thời, đúng bản chất, không được làm sai lệch thông tin.
- Nguyên tắc nhất quán: Các phương pháp kế toán đã chọn phải được áp dụng thống nhất trong niên độ kế toán, trừ khi có sự thay đổi theo quy định.
- Nguyên tắc thận trọng: Dự phòng rủi ro, không ghi nhận doanh thu khi chưa chắc chắn thu được, ghi nhận chi phí khi có dấu hiệu phát sinh.
- Nguyên tắc công khai: Các báo cáo tài chính, quyết toán ngân sách phải được công khai theo quy định để bảo đảm minh bạch.
Chế độ kế toán hành chính sự nghiệp
Chế độ kế toán hành chính sự nghiệp được Bộ Tài chính ban hành tại Thông tư 107/2017/TT-BTC, bao gồm:
- Hệ thống chứng từ kế toán: Danh mục chứng từ bắt buộc, chứng từ hướng dẫn, mẫu biểu và yêu cầu ghi chép.
- Hệ thống tài khoản kế toán: Các tài khoản được thiết kế riêng phù hợp với đặc thù hoạt động, chia theo loại, nhóm.
- Hệ thống sổ kế toán: Sổ kế toán tổng hợp và sổ kế toán chi tiết, áp dụng hình thức sổ Nhật ký – Sổ cái hoặc Nhật ký chung.
- Báo cáo tài chính và báo cáo quyết toán: Gồm báo cáo tình hình tài chính, báo cáo kết quả hoạt động, thuyết minh báo cáo tài chính và các báo cáo quyết toán ngân sách.
Đặc biệt, kể từ năm tài chính 2018, tất cả đơn vị hành chính sự nghiệp phải thực hiện kế toán trên phần mềm và lưu trữ dữ liệu điện tử song song với bản giấy.
Cơ sở pháp lý về kế toán hành chính sự nghiệp
Các văn bản pháp luật điều chỉnh trực tiếp bao gồm:
- Luật Kế toán 2015 (Luật số 88/2015/QH13).
- Nghị định 174/2016/NĐ-CP hướng dẫn Luật Kế toán.
- Thông tư 107/2017/TT-BTC ban hành Chế độ kế toán hành chính sự nghiệp.
- Các Thông tư, Nghị định liên quan đến quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước và báo cáo tài chính.
Ngoài ra, tùy từng lĩnh vực, kế toán hành chính sự nghiệp còn chịu sự điều chỉnh bởi các quy định chuyên ngành như y tế, giáo dục, khoa học – công nghệ, văn hóa…
Mô tả công việc của kế toán hành chính sự nghiệp
Nhân viên kế toán tại các đơn vị hành chính sự nghiệp đảm nhiệm nhiều công việc quan trọng, bảo đảm cho hoạt động tài chính – kế toán được thực hiện đúng quy định pháp luật. Các nhiệm vụ chính gồm:
Kiểm soát và giám sát việc chấp hành kỷ luật tài chính
- Theo dõi, kiểm tra việc thực hiện kỷ luật thu – nộp ngân sách và kỷ luật thanh toán.
- Đảm bảo các chế độ, chính sách tài chính của Nhà nước được áp dụng đúng và đầy đủ tại đơn vị.
- Giám sát tình hình thực hiện dự toán thu – chi, các chỉ tiêu kinh tế – tài chính, định mức và tiêu chuẩn do Nhà nước ban hành.
Thu thập, xử lý và phản ánh thông tin tài chính
- Ghi nhận, xử lý và tổng hợp thông tin về các nguồn kinh phí được cấp, tài trợ hoặc hình thành từ các hoạt động của đơn vị.
- Theo dõi tình hình sử dụng các khoản thu phát sinh, đảm bảo sử dụng đúng mục đích và hiệu quả.
Lập và nộp báo cáo tài chính
- Lập báo cáo tài chính theo quy định, bảo đảm tính chính xác và nộp đúng thời hạn cho cơ quan tài chính và cơ quan quản lý cấp trên.
- Cung cấp tài liệu và số liệu cần thiết để phục vụ việc xây dựng định mức chi tiêu, lập dự toán và phân tích hiệu quả sử dụng nguồn vốn, kinh phí.
Theo dõi và kiểm soát đơn vị cấp dưới
- Giám sát tình hình phân bổ và sử dụng kinh phí tại các đơn vị dự toán cấp dưới.
- Theo dõi việc thực hiện dự toán thu – chi và công tác quyết toán của các đơn vị này, bảo đảm thống nhất và minh bạch trong toàn hệ thống.
Mời bạn xem thêm: