Trong thời đại toàn cầu hóa kinh tế, việc quản lý thuế trở thành một thách thức đáng kể đối với các quốc gia trên thế giới. Các doanh nghiệp có khả năng tận dụng sự khác biệt về mức thuế giữa các quốc gia để trốn thuế hoặc giảm thiểu nghĩa vụ thuế của mình. Để đối phó với vấn đề này, ý tưởng về thuế tối thiểu toàn cầu đã được đưa ra. Bạn đọc có thể tìm hiểu thêm quy định về vấn đề này trong bài viết “Đối tượng áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu gồm những đối tượng nào?” nhé!

Thế nào là thuế tối thiểu toàn cầu?

Thuế tối thiểu toàn cầu là một khái niệm nhằm đảm bảo tính công bằng trong việc thuế và ngăn chặn sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các quốc gia trong việc thu hút đầu tư. Ý tưởng này đòi hỏi các quốc gia hoặc khu vực kinh tế áp đặt một mức thuế tối thiểu đối với các hoạt động kinh doanh quốc tế. Mục tiêu của thuế tối thiểu toàn cầu là đảm bảo rằng các doanh nghiệp không thể tránh nghĩa vụ thuế bằng cách khai thác sự khác biệt về mức thuế giữa các quốc gia hoặc sử dụng các biện pháp chuyển giá.

Thuế tối thiểu toàn cầu là một khái niệm trong lĩnh vực thuế quốc tế, đề cập đến mức thuế tối thiểu mà các quốc gia hoặc khu vực kinh tế áp đặt lên các hoạt động kinh doanh quốc tế. Ý tưởng của thuế tối thiểu toàn cầu là đảm bảo rằng các doanh nghiệp không thể tận dụng việc chuyển giá hoặc khai thác lỗ lực thuế để trốn thuế bằng cách lợi dụng sự khác biệt về mức thuế giữa các quốc gia.

Mục tiêu của thuế tối thiểu toàn cầu là giảm thiểu sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các quốc gia trong việc thu hút đầu tư bằng cách cắt giảm thuế và tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng hơn. Bằng cách áp dụng mức thuế tối thiểu, các quốc gia có thể đảm bảo rằng các doanh nghiệp phải đóng góp một mức thuế tối thiểu nhất định dù hoạt động ở bất kỳ đâu trên thế giới.

Tuy nhiên, thuế tối thiểu toàn cầu là một vấn đề phức tạp và gặp nhiều thách thức trong thực hiện. Các quốc gia cần đạt được sự đồng thuận với nhau và thực hiện các biện pháp cần thiết để đảm bảo tính công bằng và hiệu quả của hệ thống thuế tối thiểu toàn cầu.

Đối tượng áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu gồm những đối tượng nào?

Mục tiêu của thuế tối thiểu toàn cầu là tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng hơn và ngăn chặn sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các quốc gia. Tuy nhiên, việc đạt được sự đồng thuận và thực hiện thuế tối thiểu toàn cầu đòi hỏi sự hợp tác và cùng nhau làm việc của các quốc gia. Ngoài ra, cần có các biện pháp hợp lý để đảm bảo tính công bằng và hiệu quả của hệ thống thuế này. Thuế tối thiểu toàn cầu có thể đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng một hệ thống thuế quốc tế công bằng và đánh giá đúng vai trò của các doanh nghiệp đối với xã hội và kinh tế toàn cầu.

Căn cứ quy định Điều 2 Nghị quyết 107/2023/QH15 đối tượng áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu là đơn vị hợp thành của tập đoàn đa quốc gia có doanh thu trong báo cáo tài chính hợp nhất của công ty mẹ tối cao ít nhất 02 năm trong 04 năm liền kề trước năm tài chính tương đương 750 triệu euro (EUR) trở lên, trừ các trường hợp sau đây:

• Tổ chức của chính phủ;
• Tổ chức quốc tế;
• Tổ chức phi lợi nhuận;
• Quỹ hưu trí;
• Quỹ đầu tư là công ty mẹ tối cao;
• Tổ chức đầu tư bất động sản là công ty mẹ tối cao;
• Tổ chức có ít nhất 85% giá trị tài sản thuộc sở hữu trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các tổ chức được liệt kê ở trên.

Quy định về kê khai, nộp thuế và quản lý thuế tối thiểu toàn cầu

Thuế tối thiểu toàn cầu cũng đối diện với nhiều thách thức. Một trong những thách thức chính là đạt được sự đồng thuận giữa các quốc gia. Các quốc gia phải đồng lòng áp dụng mức thuế tối thiểu và thực hiện các biện pháp cần thiết để đảm bảo tính công bằng và hiệu quả của hệ thống thuế này. Sự thiếu đồng thuận có thể dẫn đến việc các quốc gia áp dụng mức thuế thấp hơn để thu hút đầu tư, gây ra một cuộc chạy đua thuế và làm suy yếu tác động của thuế tối thiểu toàn cầu.

Căn cứ theo Điều 6 Nghị quyết 107/2023/QH15 quy định về kê khai, nộp thuế và quản lý thuế tối thiểu toàn cầu như sau:

Đối với quy định về thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn, thời hạn nộp Tờ khai thông tin theo Quy định về thuế tối thiểu toàn cầu, Tờ khai thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung kèm theo Bản thuyết minh giải trình chênh lệch do khác biệt giữa các chuẩn mực kế toán tài chính và thời hạn nộp thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung chậm nhất là 12 tháng sau ngày kết thúc năm tài chính.

Đối với quy định về tổng hợp thu nhập chịu thuế tối thiểu, thời hạn nộp Tờ khai thông tin theo Quy định về thuế tối thiểu toàn cầu, Tờ khai thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung kèm theo Bản thuyết minh giải trình chênh lệch do khác biệt giữa các chuẩn mực kế toán tài chính và thời hạn nộp thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung chậm nhất là 18 tháng sau ngày kết thúc năm tài chính đối với năm đầu tiên tập đoàn đa quốc gia thuộc đối tượng áp dụng; thời hạn chậm nhất là 15 tháng sau ngày kết thúc năm tài chính đối với các năm tiếp theo.

Việc xác định đơn vị hợp thành kê khai, nộp thuế được quy định như sau:

• Tập đoàn đa quốc gia có 01 đơn vị hợp thành tại Việt Nam thì đơn vị hợp thành đó thực hiện nộp tờ khai và nộp thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo Quy định về thuế tối thiểu toàn cầu;
• Tập đoàn đa quốc gia có nhiều hơn 01 đơn vị hợp thành tại Việt Nam thì trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày kết thúc năm tài chính, tập đoàn đa quốc gia có văn bản thông báo chỉ định một trong những đơn vị hợp thành tại Việt Nam nộp tờ khai và nộp thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung của tập đoàn theo Quy định về thuế tối thiểu toàn cầu.

Trường hợp hết thời hạn 30 ngày kể từ ngày kết thúc năm tài chính, tập đoàn đa quốc gia không thông báo chỉ định đơn vị hợp thành tại Việt Nam nộp tờ khai và nộp thuế thì trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày hết thời hạn phải thông báo, cơ quan thuế chỉ định đơn vị hợp thành tại Việt Nam nộp tờ khai và nộp thuế;

Khi có sự kiện dẫn đến việc thay đổi đơn vị hợp thành nộp tờ khai và nộp thuế thì trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày phát sinh sự kiện, tập đoàn đa quốc gia có trách nhiệm thông báo cho cơ quan thuế. Quá thời hạn nêu trên mà tập đoàn đa quốc gia không thông báo thì trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày có thông tin, cơ quan thuế thông báo chỉ định đơn vị hợp thành phải nộp tờ khai và nộp thuế;

Trường hợp cơ quan thuế đã thông báo chỉ định đơn vị hợp thành phải nộp tờ khai và nộp thuế theo quy định tại điểm b hoặc điểm c khoản 3 Điều 6 Nghị quyết 107/2023/QH15 mà cơ quan thuế có thông tin về sự kiện dẫn đến việc thay đổi đơn vị hợp thành nộp tờ khai và nộp thuế thì trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày có thông tin, cơ quan thuế thông báo chỉ định đơn vị hợp thành khác phải nộp tờ khai và nộp thuế.

Số thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định về thuế tối thiểu toàn cầu được nộp vào ngân sách trung ương.

Tỷ giá ngoại tệ để xác định ngưỡng doanh thu, thu nhập quy định tại các Điều 2, 4, 5 và 6 Nghị quyết 107/2023/QH15 là trung bình tỷ giá trung tâm của tháng 12 năm liền kề trước năm phát sinh doanh thu, thu nhập được tham chiếu do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố.

Giảm trừ trách nhiệm trong giai đoạn chuyển tiếp cho các năm tài chính từ ngày 31 tháng 12 năm 2026 trở về trước nhưng không bao gồm năm tài chính kết thúc sau ngày 30 tháng 6 năm 2028 được quy định như sau:

Trong giai đoạn chuyển tiếp, số thuế bổ sung tại một quốc gia cho năm tài chính sẽ được coi là bằng 0 (không) khi đáp ứng một trong các tiêu chí sau đây:

• Trong năm tài chính, tập đoàn đa quốc gia có Báo cáo lợi nhuận liên quốc gia đạt chuẩn mà tổng doanh thu dưới 10 triệu EUR và lợi nhuận trước thuế thu nhập dưới 01 triệu EUR hoặc lỗ tại quốc gia đó;
• Trong năm tài chính, tập đoàn đa quốc gia có thuế suất thực tế đơn giản trong quốc gia đó tối thiểu bằng 15% cho năm 2023 và năm 2024; 16% cho năm 2025 và 17% cho năm 2026;

Lợi nhuận (hoặc lỗ) trước thuế thu nhập của tập đoàn đa quốc gia tại quốc gia đó bằng hoặc thấp hơn khoản giảm trừ thu nhập gắn với tài sản hữu hình và lao động được tính theo Quy định về thuế tối thiểu toàn cầu đối với các đơn vị hợp thành cư trú tại quốc gia đó theo Báo cáo lợi nhuận liên quốc gia;

Trong giai đoạn chuyển tiếp, không xử phạt vi phạm hành chính về thuế đối với hành vi vi phạm về khai và nộp Tờ khai thông tin theo Quy định về thuế tối thiểu toàn cầu và Tờ khai thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung kèm theo Bản thuyết minh giải trình chênh lệch do khác biệt giữa các chuẩn mực kế toán tài chính.

Đơn vị hợp thành được lựa chọn sử dụng phương pháp tính toán đơn giản để xác định việc đáp ứng các tiêu chí giảm trừ trách nhiệm đối với lợi nhuận tính thuế bổ sung, doanh thu và thu nhập bình quân, thuế suất thực tế.

Số thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung đã nộp theo quy định tại Nghị quyết 107/2023/QH15 được bù trừ khi xác định thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp tại Việt Nam tương ứng đối với phần thu nhập nhận được do đầu tư ở nước ngoài.

Căn cứ quy định tại Điều 6 Nghị quyết 107/2023/QH15, Luật Quản lý thuế và các quy định của pháp luật có liên quan, Chính phủ quy định các nội dung về quản lý thuế đối với thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.

Câu hỏi thường gặp: