Sơ đồ bài viết
Trong quá trình hoạt động, việc doanh nghiệp bị truy thu thuế là một rủi ro không ai mong muốn. Khi điều này xảy ra, câu hỏi thường trực đặt ra là: “Doanh nghiệp bị truy thu thuế kế toán HR có bị liên đới không?” Câu trả lời không đơn giản là có hay không, mà phụ thuộc vào nhiều yếu tố, đặc biệt là mức độ lỗi và vai trò của từng cá nhân. Tuy nhiên, điều chắc chắn là rủi ro pháp lý là có thật, và việc trang bị kiến thức là cách tốt nhất để tự bảo vệ mình.
Doanh nghiệp bị truy thu thuế trách nhiệm thuộc về ai?
Trước hết, cần khẳng định rằng doanh nghiệp (pháp nhân) là chủ thể chính phải chịu trách nhiệm về nghĩa vụ thuế của mình. Nghĩa là, khi có sai phạm về thuế dẫn đến truy thu, thì doanh nghiệp sẽ là người phải nộp lại số tiền thuế bị thiếu và các khoản phạt phát sinh.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, cá nhân liên quan (bao gồm cả Kế toán, HR, và người đại diện theo pháp luật) cũng có thể bị xem xét trách nhiệm, đặc biệt là khi có yếu tố lỗi cố ý hoặc vi phạm nghiêm trọng.
Doanh nghiệp bị truy thu thuế kế toán HR có bị liên đới không?
Kế toán có bị liên đới khi doanh nghiệp bị truy thu thuế?
Vai trò của kế toán trong doanh nghiệp là ghi chép, phản ánh, tổng hợp số liệu kế toán và lập báo cáo tài chính. Do đó, kế toán là người trực tiếp chịu trách nhiệm về tính chính xác, trung thực, hợp lý và hợp lệ của các số liệu, chứng từ liên quan đến thuế.
Kế toán có thể bị liên đới trách nhiệm trong các trường hợp sau:
Lỗi nghiệp vụ:
- Sai sót trong việc hạch toán: Ghi nhận sai doanh thu, chi phí, hoặc các nghiệp vụ kinh tế phát sinh làm ảnh hưởng đến nghĩa vụ thuế.
- Áp dụng sai quy định về thuế: Ví dụ, tính sai thuế suất, khấu trừ sai quy định, kê khai sai đối tượng chịu thuế, hoặc không cập nhật các thay đổi trong chính sách thuế.
- Không tuân thủ nguyên tắc kế toán: Không lập chứng từ, ghi sổ sách kế toán không đúng quy định.
Cố ý vi phạm:
- Man khai, gian lận thuế: Cố ý lập chứng từ giả, ghi khống chi phí, che giấu doanh thu nhằm mục đích trốn thuế cho doanh nghiệp.
- Tiếp tay cho hành vi vi phạm pháp luật: Biết rõ hành vi của doanh nghiệp là sai phạm về thuế nhưng vẫn thực hiện theo chỉ đạo mà không báo cáo hay có biện pháp ngăn chặn.
Mức độ liên đới:
- Trách nhiệm dân sự/bồi thường: Nếu lỗi của kế toán gây thiệt hại cho doanh nghiệp (ví dụ: bị phạt nặng do kế toán sai), doanh nghiệp có thể yêu cầu kế toán bồi thường theo quy định của hợp đồng lao động hoặc Bộ luật Dân sự.
- Trách nhiệm hành chính: Nếu hành vi sai phạm đến mức bị xử phạt vi phạm hành chính, kế toán có thể bị phạt tiền.
- Trách nhiệm hình sự: Trong những trường hợp đặc biệt nghiêm trọng, nếu hành vi trốn thuế của doanh nghiệp đạt đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự (theo Điều 200 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017 về Tội trốn thuế), kế toán có vai trò đồng phạm hoặc giúp sức có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
HR (Hành chính Nhân sự) có bị liên đới khi doanh nghiệp bị truy thu thuế không?
Mặc dù vai trò của HR chủ yếu liên quan đến con người và quản lý nội bộ, nhưng bộ phận này cũng có thể bị liên đới trách nhiệm về thuế, đặc biệt là thuế Thu nhập cá nhân (TNCN) và các khoản đóng bảo hiểm bắt buộc.
HR có thể bị liên đới trách nhiệm trong các trường hợp sau:
- Sai sót trong quản lý hồ sơ lao động: Không lập hợp đồng lao động đúng quy định, không thu thập đủ thông tin cá nhân cần thiết để tính giảm trừ gia cảnh, hoặc lập sai danh sách người phụ thuộc.
- Tính toán sai lương, phụ cấp: Dẫn đến việc tính toán và khấu trừ thuế TNCN không chính xác.
- Không tuân thủ quy định về bảo hiểm: Không đăng ký bảo hiểm đầy đủ cho người lao động, đóng sai mức, hoặc không thực hiện các thủ tục liên quan đến bảo hiểm xã hội, y tế, thất nghiệp theo quy định, dẫn đến bị truy thu các khoản đóng bảo hiểm.
- Phối hợp kém với kế toán: Không cung cấp đầy đủ, kịp thời các thông tin liên quan đến lương, thưởng, chế độ của người lao động cho kế toán để kê khai thuế và bảo hiểm.
- Cố ý vi phạm: Biết rõ các hành vi khai man, trốn tránh nghĩa vụ thuế TNCN hoặc bảo hiểm nhưng vẫn thực hiện theo chỉ đạo.
Tương tự như kế toán, HR cũng có thể phải chịu trách nhiệm dân sự/bồi thường, hành chính và thậm chí là hình sự nếu có yếu tố cố ý và mức độ vi phạm đủ lớn.
Làm thế nào để Kế toán, HR tự bảo vệ mình?
Để không bị liên đới trách nhiệm khi doanh nghiệp bị truy thu thuế, Kế toán và HR cần:
- Nắm vững pháp luật: Đây là yếu tố quan trọng nhất. Cập nhật thường xuyên các quy định về thuế, lao động, bảo hiểm.
- Làm đúng quy trình, nghiệp vụ: Đảm bảo mọi giao dịch, chứng từ, báo cáo đều được thực hiện theo đúng quy định pháp luật và quy trình nội bộ của doanh nghiệp.
- Lưu giữ chứng từ đầy đủ: Mọi thông tin, yêu cầu, chỉ đạo từ cấp trên (đặc biệt là những chỉ đạo có thể tiềm ẩn rủi ro) cần được lưu giữ bằng văn bản (email, biên bản họp…). Đây là bằng chứng quan trọng để chứng minh bạn đã làm đúng trách nhiệm hoặc đã cảnh báo rủi ro.
- Báo cáo rủi ro: Nếu phát hiện sếp hoặc doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm pháp luật, cần báo cáo rõ ràng về rủi ro và đề xuất giải pháp hợp pháp bằng văn bản.
- Từ chối thực hiện hành vi sai trái: Nếu yêu cầu của cấp trên là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, có thể dẫn đến truy cứu trách nhiệm hình sự, bạn có quyền và nên từ chối thực hiện.
Pháp chế ICA thấu hiểu những rủi ro và thách thức mà bạn đang đối mặt. Chúng tôi đã thiết kế Khóa đào tạo Pháp luật cho Kế toán, Hành chính Nhân sự kiêm nhiệm Pháp chế tại Doanh nghiệp vừa và nhỏ nhằm giúp bạn:
- Hệ thống hóa toàn bộ kiến thức pháp luật về thuế, lao động, bảo hiểm và doanh nghiệp.
- Cập nhật các quy định mới nhất, nắm bắt những thay đổi để áp dụng đúng.
- Nâng cao kỹ năng nhận diện rủi ro pháp lý, phòng ngừa sai phạm ngay từ đầu.
- Trang bị kỹ năng tư vấn và xử lý tình huống thực tế, giúp bạn tự tin đối mặt với mọi yêu cầu và bảo vệ mình.
Đừng để mình bị động trước những rủi ro pháp lý. Hãy chủ động trang bị kiến thức để trở thành một chuyên gia vững vàng, vừa hoàn thành tốt công việc, vừa đảm bảo an toàn cho bản thân!
Tìm hiểu chi tiết và đăng ký khóa học ngay tại đây: https://phapche.edu.vn/courses/khoa-dao-tao-phap-luat-cho-ke-toan-hanh-chinh-nhan-su-kiem-nhiem-phap-che-tai-doanh-nghiep-vua-va-nho/
Mời bạn xem thêm: