Sơ đồ bài viết
Trong lĩnh vực tài chính công, chế độ kế toán hành chính sự nghiệp là công cụ pháp lý quan trọng để quản lý, giám sát và công khai minh bạch việc sử dụng ngân sách nhà nước. Việc tuân thủ chế độ kế toán này giúp đơn vị hành chính sự nghiệp phản ánh chính xác tình hình tài chính, thực hiện báo cáo đúng hạn và đáp ứng các yêu cầu quản lý của Nhà nước. Bài viết này sẽ phân tích cơ sở pháp lý, nguyên tắc áp dụng, nội dung chính và các yêu cầu quan trọng của chế độ kế toán hành chính sự nghiệp, đồng thời chỉ ra những điểm cần lưu ý để kế toán và cán bộ quản lý tránh rủi ro pháp lý.
Khái niệm và phạm vi áp dụng
Chế độ kế toán hành chính sự nghiệp là hệ thống các nguyên tắc, phương pháp và quy định cụ thể về chứng từ, tài khoản, sổ sách, báo cáo tài chính và báo cáo quyết toán, áp dụng cho các đơn vị hành chính sự nghiệp và các tổ chức, dự án sử dụng ngân sách nhà nước.
Phạm vi áp dụng bao gồm:
- Các cơ quan nhà nước.
- Đơn vị sự nghiệp công lập (trường học, bệnh viện công, viện nghiên cứu…).
- Tổ chức được ngân sách nhà nước hỗ trợ kinh phí hoạt động.
- Các chương trình, dự án, đề tài sử dụng vốn ngân sách.
Nguyên tắc áp dụng chế độ kế toán hành chính sự nghiệp
Theo Thông tư 107/2017/TT-BTC, khi áp dụng chế độ kế toán hành chính sự nghiệp, đơn vị phải tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Trung thực, khách quan: Mọi nghiệp vụ kinh tế – tài chính phải được phản ánh đúng bản chất, đầy đủ và chính xác.
- Nhất quán: Phương pháp kế toán đã chọn phải được áp dụng thống nhất trong cả niên độ.
- Kịp thời: Ghi chép và báo cáo ngay sau khi nghiệp vụ phát sinh.
- Công khai, minh bạch: Báo cáo tài chính và quyết toán phải được công khai theo quy định.
- Tuân thủ pháp luật: Mọi hoạt động hạch toán, ghi sổ và lập báo cáo đều phải đúng quy định của Luật Kế toán và các văn bản hướng dẫn.
Chế độ kế toán hành chính sự nghiệp
Hệ thống chứng từ kế toán
- Chứng từ bắt buộc: Phiếu thu, phiếu chi, giấy đề nghị thanh toán, bảng kê, hóa đơn, biên bản kiểm kê…
- Chứng từ hướng dẫn: Các mẫu chứng từ đặc thù cho từng loại nghiệp vụ.
- Yêu cầu: Chứng từ phải có đầy đủ các yếu tố pháp lý, chữ ký của người lập, người kiểm soát và thủ trưởng đơn vị.
Hệ thống tài khoản kế toán
Chế độ kế toán hành chính sự nghiệp quy định danh mục tài khoản chia thành 5 loại:
- Tài sản (Loại 1).
- Nguồn kinh phí (Loại 2).
- Doanh thu (Loại 3).
- Chi phí (Loại 4).
- Tài khoản ngoài bảng (Loại 5).
Mỗi loại tài khoản có tài khoản cấp 1 và cấp 2 để phản ánh chi tiết hơn.
Hệ thống sổ kế toán
- Sổ tổng hợp (Sổ cái, Nhật ký – Sổ cái, Nhật ký chung).
- Sổ chi tiết (sổ theo dõi tài khoản, sổ theo dõi vật tư, sổ theo dõi kinh phí…).
- Yêu cầu ghi chép rõ ràng, liên tục, không tẩy xóa, đảm bảo đối chiếu được giữa sổ tổng hợp và sổ chi tiết.
Báo cáo tài chính và báo cáo quyết toán
- Báo cáo tình hình tài chính.
- Báo cáo kết quả hoạt động.
- Thuyết minh báo cáo tài chính.
- Báo cáo quyết toán ngân sách.
Tất cả báo cáo phải lập theo mẫu quy định và nộp đúng thời hạn cho cơ quan tài chính và cơ quan quản lý cấp trên.
Sai sót thường gặp khi áp dụng chế độ kế toán hành chính sự nghiệp
- Hạch toán sai tài khoản dẫn đến sai lệch báo cáo tài chính.
- Không mở chi tiết tài khoản gây khó khăn trong quản lý kinh phí.
- Chậm nộp báo cáo vi phạm kỷ luật tài chính.
- Lập chứng từ thiếu chữ ký, thiếu thông tin làm giảm tính pháp lý.
Chế độ kế toán hành chính sự nghiệp là nền tảng pháp lý quan trọng bảo đảm cho hoạt động tài chính của các đơn vị sử dụng ngân sách nhà nước được thực hiện minh bạch, đúng quy định. Nắm vững và áp dụng chuẩn xác chế độ này sẽ giúp kế toán tránh sai sót, bảo đảm uy tín đơn vị và tuân thủ pháp luật.
Nếu bạn là kế toán, cán bộ hành chính hoặc nhân sự kiêm nhiệm pháp chế tại đơn vị hành chính sự nghiệp hoặc doanh nghiệp vừa và nhỏ, việc tham gia khóa đào tạo chuyên sâu sẽ giúp bạn cập nhật đầy đủ quy định mới nhất và nâng cao kỹ năng thực hành.
Tham khảo Khóa đào tạo pháp luật cho kế toán, hành chính – nhân sự kiêm nhiệm pháp chế tại doanh nghiệp vừa và nhỏ của Pháp chế ICA tại đây: https://phapche.edu.vn/courses/khoa-dao-tao-phap-luat-cho-ke-toan-hanh-chinh-nhan-su-kiem-nhiem-phap-che-tai-doanh-nghiep-vua-va-nho/
Mời bạn xem thêm: