Bài giảng môn học Triết học Mác Lê Nin chương II cung cấp kiến thức quan trọng về nguyên lý mối liên hệ phổ biến và sự phát triển, giúp người học hiểu sâu hơn về các quy luật vận động của thế giới. Chương này giải thích cách mọi sự vật, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội và tư duy đều có mối liên hệ và luôn biến đổi, phát triển không ngừng. Đây là nền tảng tư duy biện chứng, hỗ trợ sinh viên trong việc tiếp cận và phân tích các vấn đề thực tiễn một cách khoa học và toàn diện.

Bài giảng môn học Triết học Mác Lê Nin chương II

Nội dung bài giảng môn học Triết học Mác – Lê Nin chương II tập trung vào hệ thống lý luận về thế giới quan duy vật biện chứng, cụ thể là nguyên lý về mối liên hệ phổ biến và sự phát triển của các sự vật, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội và tư duy. Đây là chương quan trọng giúp người học hiểu rõ về sự vận động và biến đổi liên tục của thế giới, dựa trên nền tảng triết học duy vật biện chứng của Marx – Lenin.

1. Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến

• Mối liên hệ phổ biến: Là quan điểm cho rằng mọi sự vật, hiện tượng trong thế giới đều tồn tại trong mối quan hệ tương tác, tác động qua lại lẫn nhau. Không có sự vật, hiện tượng nào tồn tại một cách cô lập, tách rời khỏi các yếu tố khác.
• Tính chất của mối liên hệ:
  • Khách quan: Mối liên hệ có tồn tại khách quan, độc lập với ý thức của con người. Con người chỉ có thể nhận thức và cải tạo các mối liên hệ này, nhưng không thể thay đổi bản chất của chúng.
  • Phổ biến: Mối liên hệ xuất hiện ở mọi lĩnh vực của đời sống, từ tự nhiên, xã hội đến tư duy.
  • Đa dạng: Mỗi mối liên hệ có tính chất và quy luật khác nhau, nhưng cùng tồn tại song song và có ảnh hưởng qua lại.

2. Nguyên lý về sự phát triển

• Sự phát triển: Là quá trình vận động và biến đổi không ngừng của các sự vật, hiện tượng, từ những trạng thái thấp hơn lên những trạng thái cao hơn, từ đơn giản đến phức tạp, từ lạc hậu đến tiến bộ. Phát triển là khuynh hướng tất yếu, khách quan của thế giới.
• Tính chất của sự phát triển:
  • Khách quan: Sự phát triển là một quá trình tự nhiên, không phụ thuộc vào ý chí hay mong muốn chủ quan của con người.
  • Phổ biến: Sự phát triển diễn ra ở tất cả các lĩnh vực: tự nhiên, xã hội và tư duy.
  • Đa dạng và phức tạp: Mỗi sự vật, hiện tượng có quá trình phát triển riêng, không giống nhau, nhưng đều tuân theo những quy luật nhất định.

3. Các quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật

• Quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập:
  • Đối lập: Mọi sự vật, hiện tượng đều chứa đựng những mặt đối lập nhau. Những mặt đối lập này vừa thống nhất, vừa đấu tranh lẫn nhau, tạo nên động lực cho sự phát triển.
  • Đấu tranh: Quá trình đấu tranh giữa các mặt đối lập là nguyên nhân của sự vận động và biến đổi không ngừng của sự vật.
• Quy luật chuyển hóa từ những thay đổi về lượng thành những thay đổi về chất:
  • Chất và lượng: Mọi sự vật đều có chất (bản chất, đặc điểm) và lượng (kích thước, số lượng). Khi lượng thay đổi đến một mức độ nhất định, sự thay đổi về chất sẽ xảy ra, dẫn đến sự phát triển mới.
  • Chuyển hóa: Khi sự tích lũy về lượng đủ lớn, sẽ có sự thay đổi đột ngột về chất, tạo ra sự phát triển vượt bậc.
• Quy luật phủ định của phủ định:
  • Phủ định: Là quá trình xóa bỏ những yếu tố cũ, lạc hậu, để thay thế bằng những yếu tố mới, tiến bộ hơn.
  • Phủ định biện chứng: Là quá trình phủ định có tính kế thừa, trong đó những yếu tố tích cực của sự vật cũ được bảo tồn và phát triển trong sự vật mới.

4. Vai trò của nguyên lý về mối liên hệ và phát triển trong nhận thức và thực tiễn

• Nhận thức biện chứng: Nguyên lý về mối liên hệ và phát triển giúp con người nhìn nhận thế giới một cách toàn diện, biện chứng, nhận thấy mọi sự vật, hiện tượng đều có mối liên hệ với nhau và luôn trong quá trình vận động, phát triển. Điều này giúp con người tránh được tư duy phiến diện, tĩnh tại.
• Ứng dụng trong thực tiễn: Trong quá trình hoạt động thực tiễn, việc áp dụng nguyên lý này giúp con người hiểu rõ quy luật phát triển của xã hội, từ đó có những hành động đúng đắn để thúc đẩy sự phát triển của cá nhân và cộng đồng.

5. Kết luận

Chương II của triết học Mác – Lê Nin tập trung vào việc phân tích nguyên lý mối liên hệ phổ biến và sự phát triển, giải thích các quy luật của phép biện chứng duy vật. Đây là những cơ sở lý luận giúp người học có cái nhìn sâu sắc, toàn diện về sự vận động của thế giới, từ đó định hướng cho quá trình nhận thức và hành động trong cuộc sống và công việc.

Tham khảo trọn bộ bài giảng ôn tập môn Triết học Mác Lê Nin: https://study.phapche.edu.vn/khoa-hoc-tim-hieu-mon-triet-hoc-mac—le-nin?ref=lnpc

Mời bạn xem thêm:

• Đề cương ôn thi môn học Lịch sử nhà nước và pháp luật
• Bộ câu hỏi trắc nghiệm môn học Lý luận nhà nước và pháp luật (Tiếp)
• Đề cương ôn thi môn học Triết học Mác – Lênin