Sơ đồ bài viết
Kế toán có ‘mất nghề’ vì AI không? Thực tế ở Việt Nam đang là câu hỏi nhận được nhiều sự quan tâm. Trong bối cảnh AI và tự động hóa ngày càng phát triển, nhiều người lo ngại nghề kế toán sẽ bị thay thế. Tuy nhiên, tại Việt Nam, AI chỉ hỗ trợ các công việc lặp đi lặp lại, còn vai trò của kế toán viên trong phân tích, tư vấn và ra quyết định chiến lược vẫn cực kỳ quan trọng. Bài viết sẽ phân tích chi tiết tác động của AI, thực trạng ngành kế toán tại Việt Nam và những kỹ năng cần thiết để không bị “mất nghề”.
Kế toán có ‘mất nghề’ vì AI không? Thực tế ở Việt Nam
AI đang thay đổi ngành kế toán như thế nào?
Trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa đang ngày càng thâm nhập vào ngành kế toán, đặc biệt là trong các công việc mang tính lặp đi lặp lại như nhập liệu, phân loại chứng từ, đối soát hóa đơn và lập báo cáo tài chính. Theo một nghiên cứu, AI có thể thực hiện tới 46% công việc của kế toán viên, đặc biệt là ở các công ty nhỏ và vừa.
Tuy nhiên, AI không thể thay thế hoàn toàn vai trò của con người trong ngành kế toán. Các công việc đòi hỏi tư duy chiến lược, phân tích sâu, đánh giá rủi ro và tư vấn tài chính vẫn cần sự can thiệp của kế toán viên. Giáo sư Alan Parkison từ Đại học London cho rằng AI giúp giảm thiểu công việc thủ công, nhưng con người vẫn cần kiểm soát và đưa ra quyết định trong các tình huống phức tạp.
Tình hình thực tế tại Việt Nam
Tại Việt Nam, việc ứng dụng AI trong ngành kế toán còn đang ở giai đoạn đầu. Theo một khảo sát, chỉ có khoảng 9,9% doanh nghiệp sử dụng công cụ kế toán tích hợp AI, trong khi phần lớn vẫn sử dụng phần mềm kế toán truyền thống.
Tuy nhiên, nhu cầu nhân lực ngành kế toán vẫn rất cao. Theo dự báo, đến năm 2045, khoảng 56% vị trí kế toán, kiểm toán và phân tích dữ liệu có thể bị AI thay thế. Điều này cho thấy, mặc dù AI đang thay đổi cách thức làm việc, nhưng vẫn cần nguồn nhân lực có kỹ năng chuyên môn và khả năng ứng dụng công nghệ để đáp ứng yêu cầu mới.
Kế toán viên cần làm gì để không bị thay thế?
Trong kỷ nguyên AI, nghề kế toán không “mất nghề” nhưng đang yêu cầu kế toán viên thích nghi và nâng cao giá trị bản thân. Dưới đây là những chiến lược quan trọng để giữ vị thế trong nghề:
Nâng cao kỹ năng công nghệ
AI và phần mềm kế toán hiện đại có thể thay thế các tác vụ thủ công như nhập liệu, đối chiếu chứng từ hay lập báo cáo cơ bản. Vì vậy, kế toán viên cần:
- Thành thạo các phần mềm kế toán như MISA, Fast, SAP, QuickBooks, hoặc các phần mềm ERP tích hợp AI.
- Hiểu và ứng dụng AI trong công việc: từ tự động hóa quy trình, phân tích dữ liệu đến dự báo tài chính.
- Áp dụng công nghệ để tăng hiệu quả: rút ngắn thời gian xử lý báo cáo, nâng cao độ chính xác và giảm rủi ro sai sót.
Phát triển kỹ năng mềm
Ngoài kiến thức chuyên môn, kỹ năng mềm là yếu tố không thể thay thế bởi AI:
- Tư duy phản biện: đánh giá thông tin, nhận diện rủi ro và đề xuất giải pháp hợp lý.
- Giao tiếp hiệu quả: truyền đạt kết quả phân tích, thuyết phục ban lãnh đạo và phối hợp với các phòng ban khác.
- Làm việc nhóm và quản lý dự án: phối hợp cùng các bộ phận, triển khai hệ thống tài chính – kế toán và đảm bảo tuân thủ quy định.
Liên tục học hỏi và cập nhật kiến thức
Ngành kế toán luôn thay đổi với các chuẩn mực kế toán mới, luật thuế, quy định pháp luật và công nghệ:
- Tham gia khóa đào tạo chuyên sâu về kế toán, kiểm toán, thuế hoặc pháp chế doanh nghiệp.
- Tham dự hội thảo, webinar và diễn đàn chuyên ngành để nắm bắt xu hướng mới, case study thực tế và kinh nghiệm ứng dụng AI.
- Đọc sách chuyên ngành và tài liệu cập nhật để củng cố kiến thức, mở rộng hiểu biết về phân tích tài chính, quản trị rủi ro và chiến lược kinh doanh.
Kết hợp chuyên môn và công nghệ
Kế toán viên thông minh là người biết kết hợp kiến thức kế toán – pháp lý – công nghệ để tạo ra giá trị thực tế:
- Tư vấn chiến lược tài chính cho doanh nghiệp.
- Phân tích dữ liệu lớn (Big Data) để đưa ra dự báo và quyết định kinh doanh.
- Xây dựng hệ thống báo cáo tự động, nhưng vẫn kiểm soát chất lượng và tuân thủ pháp luật.
Kết hợp những yếu tố trên, kế toán viên sẽ không chỉ giữ được nghề mà còn nâng cao vị thế, trở thành nhân sự chiến lược trong doanh nghiệp thời 4.0.
Ngành kế toán tại Việt Nam không “mất nghề” vì AI, nhưng đang trải qua một quá trình chuyển đổi mạnh mẽ. Kế toán viên cần chủ động thích nghi, trang bị kỹ năng mới và kết hợp công nghệ vào công việc để không chỉ duy trì mà còn nâng cao giá trị nghề nghiệp trong tương lai.
Mời bạn xem thêm: