Trong bối cảnh pháp luật ngày càng phát triển và yêu cầu chất lượng dịch vụ công chứng tăng cao, việc trở thành công chứng viên năm 2024 đòi hỏi ứng viên phải tuân thủ một quy trình nghiêm ngặt và đáp ứng nhiều điều kiện chuyên môn. Từ việc tốt nghiệp cử nhân luật, tham gia khóa đào tạo nghề công chứng tại Học viện Tư pháp, đến việc hoàn thành thời gian tập sự và vượt qua các kỳ kiểm tra kết quả tập sự, mỗi bước trong lộ trình này đều được quy định rõ ràng nhằm đảm bảo năng lực và đạo đức nghề nghiệp cho những người làm công tác công chứng. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng dịch vụ công chứng mà còn đảm bảo quyền lợi và sự tin tưởng của công dân đối với hệ thống pháp luật Việt Nam.

Công chứng viên là ai?

Theo khoản 2 Điều 2 Luật Công chứng 2014, công chứng viên được định nghĩa như sau:

Công chứng viên là người có đủ tiêu chuẩn theo quy định của Luật này, được Bộ trưởng Bộ Tư pháp bổ nhiệm để hành nghề công chứng.

Về chức năng xã hội, Điều 3 Luật Công chứng 2014 quy định rằng:

Công chứng viên cung cấp dịch vụ công do Nhà nước ủy nhiệm thực hiện nhằm bảo đảm an toàn pháp lý cho các bên tham gia hợp đồng, giao dịch; phòng ngừa tranh chấp; góp phần bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức; ổn định và phát triển kinh tế – xã hội.

Điều kiện trở thành công chứng viên năm 2024

Theo Điều 8 Luật Công chứng 2014, để trở thành công chứng viên, ứng viên phải đáp ứng các tiêu chuẩn sau:

• Là công dân Việt Nam thường trú tại Việt Nam, tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, có phẩm chất đạo đức tốt.
• Có bằng cử nhân luật.
• Có thời gian công tác pháp luật từ 05 năm trở lên tại các cơ quan, tổ chức sau khi đã có bằng cử nhân luật.
• Tốt nghiệp khóa đào tạo nghề công chứng theo quy định tại Điều 9 của Luật này hoặc hoàn thành khóa bồi dưỡng nghề công chứng quy định tại khoản 2 Điều 10 của Luật này.
• Đạt yêu cầu kiểm tra kết quả tập sự hành nghề công chứng.
• Bảo đảm sức khỏe để hành nghề công chứng.

Đào tạo nghề công chứng (Điều 9 Luật Công chứng 2014):

• Người có bằng cử nhân luật tham dự khóa đào tạo nghề công chứng tại cơ sở đào tạo nghề công chứng.
• Thời gian đào tạo nghề công chứng là 12 tháng.
• Sau khi hoàn thành chương trình, người học sẽ nhận được giấy chứng nhận tốt nghiệp khóa đào tạo nghề công chứng.

Cơ sở đào tạo nghề công chứng (Điều 7 Thông tư 01/2021/TT-BTP):

• Học viện Tư pháp thuộc Bộ Tư pháp là cơ sở đào tạo nghề công chứng.
• Học viện Tư pháp phối hợp với Cục Bổ trợ tư pháp xây dựng và trình Bộ trưởng Bộ Tư pháp ban hành chương trình khung đào tạo nghề công chứng.

Công nhận đào tạo nghề công chứng ở nước ngoài (Điều 8 Thông tư 01/2021/TT-BTP):

• Người có văn bằng đào tạo nghề công chứng từ cơ sở nước ngoài được công nhận tương đương nếu:
  • Văn bằng thuộc phạm vi áp dụng của Hiệp định hoặc Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
  • Chương trình đào tạo được cơ quan kiểm định chất lượng của nước đó công nhận.
• Hồ sơ đề nghị công nhận tương đương nộp tại Bộ Tư pháp.

Miễn đào tạo nghề công chứng (Điều 10 Luật Công chứng 2014):

• Các đối tượng được miễn đào tạo:
  • Thẩm phán, kiểm sát viên, điều tra viên có thời gian công tác từ 05 năm trở lên.
  • Luật sư hành nghề từ 05 năm trở lên.
  • Giáo sư, phó giáo sư chuyên ngành luật, tiến sĩ luật.
  • Thẩm tra viên cao cấp, kiểm tra viên cao cấp, chuyên viên cao cấp, nghiên cứu viên cao cấp, giảng viên cao cấp trong lĩnh vực pháp luật.
• Các đối tượng này phải tham gia khóa bồi dưỡng kỹ năng hành nghề công chứng trong 03 tháng trước khi đề nghị bổ nhiệm.

Tập sự hành nghề công chứng (Thông tư 04/2015/TT-BTP):

• Thời gian tập sự là 12 tháng đối với người tốt nghiệp khóa đào tạo nghề công chứng và 06 tháng đối với người hoàn thành khóa bồi dưỡng nghề công chứng.
• Nội dung tập sự bao gồm kỹ năng tiếp nhận yêu cầu công chứng, kiểm tra tính xác thực của giấy tờ, kỹ năng ứng xử, soạn thảo hợp đồng, và các kỹ năng liên quan khác.
• Người tập sự phải nộp báo cáo kết quả tập sự tại Sở Tư pháp nơi đăng ký tập sự.

Bổ nhiệm công chứng viên (Thông tư 01/2021/TT-BTP):

• Người đề nghị bổ nhiệm nộp hồ sơ tại Sở Tư pháp nơi đăng ký tập sự.
• Hồ sơ bao gồm các giấy tờ chứng minh tiêu chuẩn và điều kiện quy định.
• Những người thuộc diện miễn đào tạo nghề công chứng cần có giấy tờ chứng minh theo quy định.

Không bổ nhiệm công chứng viên (Điều 13 Luật Công chứng 2014):

• Những người không được bổ nhiệm bao gồm:
  • Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc có án tích chưa được xóa.
  • Người bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính.
  • Người mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự.
  • Cán bộ, công chức, viên chức bị kỷ luật hoặc những người bị thu hồi chứng chỉ hành nghề luật sư do kỷ luật.

Lộ trình các bước để trở thành công chứng viên

Với người đã đáp ứng đầy đủ điều kiện để trở thành công chứng viên đồng nghĩa đã thực hiện đầy đủ trình tự, thủ tục về chuyên môn dưới đây:

Bước 1: Tốt nghiệp cử nhân luật

Để đáp ứng điều kiện trở thành công chứng viên, ứng viên phải có bằng cử nhân luật từ các trường đào tạo luật trên cả nước như Trường Đại học Luật Hà Nội, Trường Đại học Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội, và các cơ sở đào tạo luật khác.

Bước 2: Tham gia khóa đào tạo hành nghề tại Học viện Tư pháp

Sau khi có bằng cử nhân luật, ứng viên phải tham gia khóa đào tạo nghề công chứng tại Học viện Tư pháp trong thời gian 12 tháng. Sau khi hoàn thành khóa học, ứng viên sẽ nhận được giấy chứng nhận tốt nghiệp.

Lưu ý: Những đối tượng sau được miễn đào tạo hành nghề công chứng theo Điều 10 Luật Công chứng 2014:

• Thẩm phán, kiểm sát viên, điều tra viên có thời gian công tác từ 05 năm trở lên.
• Luật sư hành nghề từ 05 năm trở lên.
• Giáo sư, phó giáo sư chuyên ngành luật, tiến sĩ luật.
• Thẩm tra viên cao cấp ngành tòa án, kiểm tra viên cao cấp ngành kiểm sát, chuyên viên cao cấp, nghiên cứu viên cao cấp, giảng viên pháp luật cao cấp.

Những người được miễn đào tạo vẫn phải tham gia khóa bồi dưỡng kỹ năng hành nghề và quy tắc đạo đức hành nghề công chứng tại Học viện Tư pháp trong 03 tháng.

Bước 3: Tập sự hành nghề công chứng

Sau khi hoàn thành khóa đào tạo hoặc bồi dưỡng, ứng viên phải đăng ký tập sự hành nghề với Sở Tư pháp nơi có Phòng công chứng hoặc Văn phòng công chứng nhận tập sự.

Thời gian tập sự:

• 12 tháng đối với người tốt nghiệp khóa đào tạo hành nghề công chứng.
• 03 tháng đối với người tốt nghiệp khóa bồi dưỡng nghề công chứng.

Ứng viên có thể thay đổi nơi tập sự nhưng phải đảm bảo tổng thời gian tập sự tại mỗi tổ chức ít nhất là 03 tháng.

Bước 4: Kiểm tra kết quả tập sự

Ứng viên đăng ký kiểm tra kết quả tập sự tại Sở Tư pháp nơi đăng ký tập sự. Bộ Tư pháp tổ chức 02 kỳ kiểm tra mỗi năm. Nếu không đạt yêu cầu trong kỳ kiểm tra trước, ứng viên có thể đăng ký kiểm tra lại nhưng tổng số lần kiểm tra tối đa chỉ 03 lần.

Ứng viên đạt yêu cầu sẽ được cấp giấy chứng nhận kết quả kiểm tra tập sự hành nghề công chứng.

Bước 5: Bổ nhiệm công chứng viên

Sau khi đạt tiêu chuẩn hành nghề và có giấy chứng nhận hoàn thành tập sự, ứng viên nộp hồ sơ xin bổ nhiệm công chứng viên theo Điều 12 của Luật Công chứng 2014. Bộ trưởng Bộ Tư pháp sẽ xem xét và quyết định bổ nhiệm trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ.

Lưu ý: Để được bổ nhiệm, ứng viên phải có ít nhất 05 năm công tác trong ngành luật. Do đó, sau khi tốt nghiệp, cá nhân nên làm việc trong ngành pháp luật để tích lũy đủ thời gian công tác cần thiết.

Mời bạn xem thêm:

• Khoá đào tạo pháp chế doanh nghiệp chuyên sâu
• Khoá học Chuyên viên pháp lý
• Khoá đào tạo pháp luật dành cho doanh nghiệp

Câu hỏi thường gặp: