Cơ quan Hải quan Việt Nam đóng một vai trò trọng yếu trong việc duy trì trật tự và an ninh kinh tế tại các cửa khẩu, cảng biển, sân bay và điểm giao thông quốc tế. Đây là cơ quan chịu trách nhiệm chính trong việc quản lý, giám sát, và kiểm soát hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa qua biên giới, đồng thời thu thuế và lệ phí liên quan.

Cơ quan hải quan Việt Nam là gì?

Cơ quan Hải quan Việt Nam là một cơ quan thuộc Chính phủ Việt Nam, chịu trách nhiệm chính trong việc quản lý, giám sát và kiểm soát hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa qua biên giới quốc gia. Nhiệm vụ của Hải quan Việt Nam bao gồm việc thu thuế đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, chống buôn lậu và gian lận thương mại, cũng như bảo vệ kinh tế quốc gia và an ninh quốc gia.

Cơ quan này hoạt động theo các quy định của pháp luật Việt Nam và các quy định quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Hải quan Việt Nam có mặt tại tất cả các cửa khẩu quốc tế bao gồm cảng biển, cảng hàng không, và các điểm qua biên giới đất liền, đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát dòng chảy hàng hóa và duy trì trật tự kinh tế tại các điểm giao thương quốc tế.

Những điều cần biết về cơ quan hải quan Việt Nam

Cơ cấu tổ chức của Hải quan

Cơ cấu tổ chức của Hải quan Việt Nam được thiết kế để đáp ứng nhu cầu quản lý, giám sát và kiểm soát hiệu quả hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa, thu thuế, chống buôn lậu và gian lận thương mại. Cấu trúc tổ chức này thường bao gồm các cấp khác nhau, từ trung ương đến địa phương:

Cấp Trung ương:

• Tổng cục Hải quan: Đây là cơ quan cao nhất trong hệ thống hải quan Việt Nam, hoạt động dưới sự quản lý của Bộ Tài chính. Tổng cục Hải quan chịu trách nhiệm quản lý tổng thể, định hướng và chỉ đạo hoạt động của hệ thống hải quan trên toàn quốc.
• Các vụ, cục thuộc Tổng cục: Các đơn vị này chịu trách nhiệm về các lĩnh vực cụ thể như quản lý rủi ro, giám sát hải quan, kiểm soát thuế, công nghệ thông tin, đào tạo và nghiên cứu,…

Cấp Địa phương:

• Cục Hải quan các tỉnh/thành phố: Mỗi tỉnh hoặc thành phố có cảng biển, sân bay quốc tế, hoặc cửa khẩu biên giới sẽ có một Cục Hải quan chịu trách nhiệm quản lý hoạt động hải quan tại địa phương đó.
• Các Chi cục Hải quan: Là các đơn vị trực thuộc Cục Hải quan, thường được đặt tại các cảng, sân bay, khu vực kinh tế cửa khẩu để thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn như kiểm tra, giám sát hàng hóa, thu thuế,…

Các đơn vị hỗ trợ và liên kết:

• Trung tâm Thông tin và Dữ liệu Hải quan: Chịu trách nhiệm về việc thu thập, lưu trữ và xử lý dữ liệu liên quan đến hoạt động hải quan.
• Trung tâm Đào tạo và Phát triển nguồn nhân lực Hải quan: Chuyên về đào tạo và nâng cao năng lực cho cán bộ hải quan.

Đơn vị Đặc biệt:

• Đội kiểm soát chống buôn lậu, gian lận thương mại: Đơn vị này thực hiện các nhiệm vụ đặc biệt như điều tra, phòng chống buôn lậu và gian lận thương mại.

Cấu trúc tổ chức của Hải quan Việt Nam nhằm mục đích tối ưu hóa việc quản lý, giám sát hoạt động xuất nhập khẩu, đồng thời đảm bảo việc thu thuế và kiểm soát an ninh quốc gia được thực hiện một cách hiệu quả.

Quyền hạn của cơ quan hải quan Việt Nam

Cơ quan Hải quan Việt Nam được trao quyền hạn đáng kể theo quy định của pháp luật, nhằm đảm bảo sự tuân thủ các quy định về xuất nhập khẩu, thuế, và an ninh kinh tế. Dưới đây là những quyền hạn chính của cơ quan Hải quan Việt Nam:

Kiểm Tra và Giám Sát: Quyền kiểm tra và giám sát hàng hóa, phương tiện vận tải xuất nhập khẩu tại các cửa khẩu, cảng biển, sân bay và các điểm giao thông quốc tế.

Thu Thuế và Lệ Phí: Quyền thu các loại thuế và lệ phí liên quan đến hàng hóa xuất nhập khẩu theo quy định của pháp luật.

Xử Lý Vi Phạm: Quyền xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực hải quan, bao gồm cả buôn lậu và gian lận thương mại.

Thực Hiện Các Thủ Tục Hải Quan: Quyền xử lý và quyết định về các thủ tục hải quan liên quan đến hàng hóa xuất nhập khẩu.

Áp Dụng Biện Pháp Kiểm Soát: Quyền áp dụng các biện pháp kiểm soát cần thiết để quản lý rủi ro và đảm bảo tuân thủ pháp luật.

Quản Lý Danh Mục Hàng Hóa: Quyền quản lý danh mục hàng hóa xuất nhập khẩu, bao gồm cả việc cấm hoặc hạn chế nhất định hàng hóa theo quy định.

Phối Hợp và Hợp Tác Quốc Tế: Quyền tham gia vào các hoạt động phối hợp và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực hải quan.

Cung Cấp Thông Tin và Tư Vấn: Quyền cung cấp thông tin và tư vấn cho các doanh nghiệp và cá nhân về các vấn đề liên quan đến hải quan và thương mại quốc tế.

Tạo Thuận Lợi Thương Mại: Quyền thực hiện các biện pháp nhằm tạo thuận lợi cho thương mại, bao gồm việc đơn giản hóa và hiện đại hóa thủ tục hải quan.

Các quyền hạn này giúp cơ quan Hải quan Việt Nam thực hiện nhiệm vụ của mình một cách hiệu quả, đồng thời bảo vệ lợi ích kinh tế quốc gia, đảm bảo an ninh và trật tự tại các cửa khẩu quốc gia.

Nhiệm vụ của cơ quan hải quan Việt Nam

Cơ quan Hải quan Việt Nam đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ quan trọng, phục vụ cho việc quản lý và kiểm soát hiệu quả hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa và duy trì trật tự an ninh kinh tế tại biên giới. Các nhiệm vụ chính của Hải quan Việt Nam bao gồm:

Thu Thuế và Lệ Phí: Thu các loại thuế xuất nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, và các loại lệ phí khác liên quan đến hàng hóa xuất nhập khẩu.

Kiểm soát hàng hoá và phương tiện vận tải:

• Kiểm tra, giám sát hàng hóa và phương tiện vận tải xuất nhập khẩu để đảm bảo tuân thủ các quy định về thương mại, an ninh và môi trường.
• Kiểm soát và quản lý tồn kho hàng hóa tại khu vực hải quan.

Chống buôn lậu và gián điệp thương mại: Phòng chống, ngăn chặn và điều tra các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại và vi phạm pháp luật hải quan.

Quản lý rủi ro và thực hiện biện pháp kiểm soát: Xác định và quản lý rủi ro trong hoạt động xuất nhập khẩu, áp dụng các biện pháp kiểm soát hiệu quả để ngăn chặn rủi ro và tăng cường an ninh quốc gia.

Thực hiện các thủ tục hải quan: Xử lý các thủ tục liên quan đến xuất nhập khẩu, trái phiếu hải quan, hoàn thuế và các nghiệp vụ khác theo quy định của pháp luật.

Hỗ trợ và tạo thuận lợi thương mại:

• Tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu thông qua việc đơn giản hóa và hiện đại hóa thủ tục hải quan.
• Tham gia vào các hiệp định thương mại quốc tế và khu vực, hỗ trợ và thúc đẩy thương mại quốc tế.

Quản lý đối ngoại và hợp tác quốc tế: Tham gia vào hợp tác quốc tế trong lĩnh vực hải quan và thực hiện các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Giáo Dục và Tuyên Truyền: Thực hiện các hoạt động tuyên truyền để nâng cao nhận thức của công chúng về quy định và chính sách hải quan.

Cơ quan Hải quan Việt Nam đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì trật tự và an ninh kinh tế tại các cửa khẩu, đồng thời góp phần vào sự phát triển của thương mại và kinh tế quốc gia.

>>> Xem thêm: Khóa học đào tạo pháp luật cho Kế toán công ty

Mời bạn xem thêm:

• Những điều cần biết về cơ quan kiểm toán nhà nước
• Những điều cần biết về cơ quan đại diện ngoại giao
• Cơ quan bảo hiểm xã hội Việt Nam

Câu hỏi thường gặp: