Sơ đồ bài viết
Trong bộ máy Tòa án nơi mỗi phán quyết được ban hành đều gắn liền với danh dự, sinh mệnh chính trị và quyền lợi của con người – có một vị trí âm thầm nhưng không thể thiếu: Thư ký Tòa án. Nếu Thẩm phán là người cầm cân nảy mực, thì Thư ký chính là người “giữ nhịp” cho toàn bộ hoạt động xét xử, đảm bảo mọi thủ tục tố tụng được diễn ra đúng quy định và minh bạch. Ở cấp cao hơn đó là Thư ký Tòa án cao cấp, vai trò này không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ phiên tòa, mà còn là người tham mưu, định hướng và phát triển nghiệp vụ trong toàn hệ thống Tòa án.
Thư ký Tòa án cao cấp là gì?
Theo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Thư ký Tòa án là chức danh tư pháp, thuộc biên chế công chức của hệ thống Tòa án. Trong đó, “Thư ký viên cao cấp” là ngạch cao nhất, thường được bố trí tại Tòa án nhân dân tối cao hoặc Tòa án nhân dân cấp cao – nơi xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm và giải quyết các vụ án có tính chất đặc biệt phức tạp.
Thư ký Tòa án cao cấp là người thực hiện nhiệm vụ ghi biên bản phiên tòa hay hỗ trợ hành chính của cơ quan, nắm vững toàn bộ trình tự tố tụng, quản lý hồ sơ, lưu trữ tài liệu, và đảm bảo tính chính xác, hợp pháp trong từng khâu xử lý vụ việc.
Ở cấp cao, họ còn tham mưu, hướng dẫn và kiểm soát nghiệp vụ thư ký cho toàn hệ thống Tòa án địa phương – góp phần chuẩn hóa quy trình, nâng cao tính chuyên nghiệp và hiệu quả trong hoạt động tư pháp.
Công việc của Thư ký Tòa án cao cấp đa dạng và đòi hỏi độ chính xác gần như tuyệt đối. Trong mỗi phiên tòa, họ là người ghi nhận toàn bộ diễn biến, xác nhận lời khai, đảm bảo thủ tục tố tụng đúng quy định. Sau phiên tòa, họ hoàn thiện biên bản, lưu trữ hồ sơ, soạn thảo quyết định, thông báo và phối hợp với các cơ quan khác để bảo đảm quá trình thi hành án được suôn sẻ.
Không dừng ở đó, ở cấp cao, Thư ký viên cao cấp còn có nhiệm vụ đào tạo, hướng dẫn nghiệp vụ cho thư ký cấp dưới, thẩm định chất lượng biên bản phiên tòa, và tham gia xây dựng quy trình nghiệp vụ, cải tiến công tác thư ký trong toàn ngành Tòa án. Họ vừa trực tiếp tham gia, vừa đảm bảo toàn bộ hoạt động hành chính, nghiệp vụ của Tòa án vận hành nhịp nhàng, đúng pháp luật.
Nhiệm vụ và trọng trách của Thư ký viên cao cấp
Công việc của Thư ký viên cao cấp bao gồm:
- Ghi biên bản phiên tòa, tổng hợp và xác thực lời khai, chứng cứ;
- Soạn thảo, kiểm tra các văn bản tố tụng;
- Quản lý, lưu trữ hồ sơ vụ án;
- Hỗ trợ Thẩm phán trong công tác xét xử và thi hành án;
- Thẩm định, hướng dẫn và kiểm tra nghiệp vụ thư ký tại các đơn vị trực thuộc;
- Tham gia xây dựng quy trình, văn bản nghiệp vụ và cải tiến công tác tư pháp.
Đây là công việc đòi hỏi sự chính xác tuyệt đối, tính kỷ luật cao và đạo đức nghề nghiệp vững vàng – bởi chỉ một sai sót nhỏ cũng có thể ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của đương sự.
Tiêu chuẩn của Thư ký Toà án cao cấp
Để trở thành Thư ký viên cao cấp, một người không chỉ cần có kiến thức pháp luật vững vàng, mà còn phải đáp ứng chuỗi tiêu chuẩn chặt chẽ về trình độ, phẩm chất và năng lực thực tiễn.
Theo Quyết định 1718/QĐ-TANDTC của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao:
Người giữ ngạch Thư ký viên cao cấp phải tốt nghiệp Cử nhân Luật trở lên, có bằng Cao cấp lý luận chính trị, chứng chỉ ngoại ngữ bậc 3 và chứng chỉ tin học đạt chuẩn kỹ năng công nghệ thông tin cơ bản.
Họ phải có ít nhất 6 năm kinh nghiệm giữ ngạch Thư ký viên chính, trong đó tối thiểu 1 năm ở vị trí hiện tại, đồng thời tham gia xây dựng hoặc nghiên cứu một đề tài, văn bản, công trình khoa học được cấp có thẩm quyền công nhận.
Những yêu cầu này không chỉ thể hiện tính chuyên nghiệp, mà còn nhằm đảm bảo rằng người Thư ký viên cao cấp không chỉ giỏi nghiệp vụ mà còn hiểu sâu về đường lối, chính sách, có năng lực lãnh đạo và tư duy hệ thống.
Pháp luật không chỉ quy định về năng lực mà còn đề cao phẩm chất của người Thư ký Tòa án. Theo các tiêu chuẩn của Tòa án nhân dân tối cao, người giữ chức danh này phải có phẩm chất đạo đức tốt, trung thực, khách quan, liêm khiết, tận tụy, tuyệt đối không được lợi dụng chức vụ, quyền hạn để vụ lợi cá nhân.
Trong thực tiễn, Thư ký viên cao cấp là người thường xuyên tiếp xúc với hồ sơ, chứng cứ, lời khai, những yếu tố có thể ảnh hưởng trực tiếp đến phán quyết của Tòa án. Bởi vậy, sự liêm chính, khách quan và bản lĩnh nghề nghiệp là những giá trị cốt lõi mà họ phải giữ gìn, để mỗi trang biên bản được viết ra đều là một phần của sự thật và công bằng.
Kỳ thi Thư ký viên – Cánh cửa bước vào hệ thống Tòa án
Để trở thành một Thư ký Tòa án, ứng viên phải vượt qua kỳ thi tuyển dụng công chức ngành Tòa án nhân dân – được tổ chức định kỳ theo kế hoạch của Tòa án nhân dân tối cao.
Hình thức và điều kiện dự thi
Theo hướng dẫn tại Quyết định 1718/QĐ-TANDTC và các thông báo tuyển dụng của ngành Tòa án:
Điều kiện dự thi:
- Là công dân Việt Nam, có phẩm chất đạo đức tốt, lý lịch rõ ràng.
- Tốt nghiệp Cử nhân Luật trở lên (ưu tiên ứng viên có kết quả học tập giỏi, có kinh nghiệm pháp lý).
- Có chứng chỉ ngoại ngữ và tin học theo quy định.
Hình thức thi: gồm 2 vòng:
- Vòng 1: Trắc nghiệm kiến thức chung (Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Luật Cán bộ công chức, Luật Tố tụng dân sự, hình sự, hành chính, và các quy định liên quan).
- Vòng 2: Thi viết và/hoặc phỏng vấn về nghiệp vụ thư ký, kỹ năng soạn thảo văn bản, xử lý tình huống pháp lý, kỹ năng hành chính – tư pháp.
Kết quả thi được đánh giá công khai, minh bạch, và là căn cứ duy nhất để tuyển chọn vào ngạch Thư ký viên Tòa án.
Thi nâng ngạch
Sau khi được tuyển dụng và làm việc trong ngành, công chức có năng lực có thể thi nâng ngạch theo các cấp:
Thư ký viên → Thư ký viên chính → Thư ký viên cao cấp.
Mỗi kỳ thi nâng ngạch yêu cầu đủ thời gian công tác, hoàn thành tốt nhiệm vụ, và đạt chuẩn trình độ, chứng chỉ đào tạo, lý luận chính trị.
Kỳ thi nâng ngạch do Tòa án nhân dân tối cao tổ chức, có tính cạnh tranh và đánh giá toàn diện cả năng lực thực hành nghiệp vụ lẫn tư duy pháp lý.
Kỳ thi này không chỉ là một bước tiến trong nghề, mà còn là cột mốc thể hiện sự trưởng thành về chuyên môn, phẩm chất và uy tín của người Thư ký Tòa án.
Trong bức tranh tổng thể của nền tư pháp, Thư ký Tòa án cao cấp là mắt xích kết nối giữa pháp lý và thực tiễn, giữa quyền lực xét xử và quy trình tố tụng. Họ là người góp phần bảo đảm tính minh bạch, hiệu quả và chính xác của hệ thống Tòa án – một công việc lặng thầm nhưng cao quý, đòi hỏi trí tuệ, bản lĩnh và đạo đức nghề nghiệp vững vàng.
Mời bạn xem thêm:
Có thể nói, một nền tư pháp mạnh không chỉ dựa vào đội ngũ Thẩm phán giỏi, mà còn cần những Thư ký Tòa án tận tâm, chuyên nghiệp, bản lĩnh và công tâm – những người đang ngày ngày góp phần giữ gìn “nhịp đập” của công lý trong đời sống xã hội.
