Trong kinh doanh, hợp đồng thương mại đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng lòng tin và tạo sự ổn định trong quan hệ thương mại. Nó là một công cụ quan trọng để bảo vệ quyền và lợi ích của các bên tham gia giao dịch. Việc thực hiện và tuân thủ hợp đồng thương mại đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của các cam kết và tạo ra một môi trường kinh doanh lành mạnh và bền vững. Khi ký kết hợp đồng thương mại cần phải đảm bảo nguyên tắc ký kết hợp đồng thương mại. Hãy cùng tìm hiểu quy định về hợp đồng thương mại trong bài viết của Học viện đào tạo pháp chế ICA nhé!

Nguyên tắc ký kết hợp đồng thương mại

Nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác, trung thực và ngay thẳng là những yếu tố quan trọng trong quá trình giao kết hợp đồng thương mại. Tự nguyện ở đây không chỉ đơn thuần là quyền tự ý chí của mỗi bên, mà còn là sự không bị áp đặt, cấm đoán, cưỡng ép, đe dọa, hoặc ngăn cản. Bình đẳng đảm bảo rằng mọi bên đều có cơ hội và quyền lợi tương đương, không phân biệt dựa trên các yếu tố như thành phần kinh tế, quy mô, loại hình tổ chức, ngành nghề, hoặc lĩnh vực kinh doanh.

Dựa trên quy định tại Điều 117 Bộ luật Dân sự năm 2015 về điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự, hợp đồng thương mại có thể hiểu theo những nguyên tắc sau:

Tự do và tuân thủ pháp luật:

• Các bên có quyền tự do giao kết hợp đồng, nhưng không được thực hiện những hành vi trái pháp luật hoặc đạo đức xã hội.
• Quyền tự do này bao gồm quyết định về đối tác, thời điểm, địa điểm, nội dung và phương thức giao kết hợp đồng.
• Tuy nhiên, tự do này chỉ được thực hiện nếu không vi phạm quy định cấm của pháp luật và không xâm phạm đạo đức xã hội.

Tự nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác, trung thực và ngay thẳng:

• Hợp đồng thương mại được xây dựng trên nguyên tắc tự nguyện và bình đẳng, nghĩa là mọi bên tham gia đều tự ý chí, không bị áp đặt, cấm đoán, cưỡng ép, đe dọa, hoặc ngăn cản bên nào.
• Các bên đều bình đẳng, không phân biệt dựa trên thành phần kinh tế, quy mô, loại hình tổ chức, ngành nghề, hoặc lĩnh vực kinh doanh.
• Trong quá trình ký kết hợp đồng, sự tử tế, hợp tác, trung thực và ngay thẳng được coi là các thái độ tâm lý quan trọng, phản ánh ý chí tự nguyện gia kết hợp đồng, nhằm đảm bảo rằng sau khi hợp đồng được thực hiện, mọi bên đều thuận lợi.

Nội dung giao kết hợp đồng thương mại

Hợp đồng thương mại đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự công bằng và công lí trong hoạt động kinh doanh. Nó xác định quyền và nghĩa vụ của các bên một cách rõ ràng và minh bạch, đảm bảo rằng mọi bên đều được đối xử công bằng và không bị lợi dụng. Ngoài ra, hợp đồng thương mại cũng cung cấp cơ sở pháp lý để bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng và đảm bảo chất lượng và tính hợp pháp của hàng hoá và dịch vụ được cung cấp.

Nội dung giao kết hợp đồng cần bao gồm các yếu tố tối thiểu của một hợp đồng. Các yếu tố đó bao gồm:

• Các chủ thể tham gia hợp đồng: Đây là thông tin cơ bản và bắt buộc trong một hợp đồng thông thường. Cần cung cấp thông tin về tên, số điện thoại, số CMND/CCCD (đối với cá nhân), địa chỉ (đối với cá nhân) và trụ sở công ty (đối với tổ chức pháp nhân), số fax, …
• Đối tượng của hợp đồng: Hợp đồng mà bên đề nghị giao kết nhắm đến cái gì? Đối tượng có thể là hàng hóa, dịch vụ hoặc thực hiện công việc, … Ngoài ra, thông thường đề nghị giao kết hợp đồng cũng chứa thông tin về loại, số lượng, chất lượng … của đối tượng hợp đồng.
• Nội dung hợp đồng: Đây là những điều khoản chung về những gì bên đề nghị giao kết đưa ra, thể hiện mong muốn và ý chí của bên đề nghị giao kết hợp đồng.
• Giá và phương thức thanh toán: Giá trị của đối tượng hợp đồng hoặc giá trị của hợp đồng được hiểu là giá. Bên đề nghị sẽ đưa ra mức giá mong muốn của mình. Các bên cũng cần xác định người phải thanh toán, phương thức thanh toán (tiền mặt, chuyển khoản ngân hàng, …), số đợt thanh toán và mức thanh toán cho mỗi đợt.
• Địa điểm, phương thức và thời gian thực hiện: Bên đề nghị cần xác định địa điểm thực hiện hợp đồng ở đâu? Thời điểm thực hiện là khi nào? …
• Quyền và nghĩa vụ của các bên: Dựa trên các điều khoản và giá trị của hợp đồng, bên đề nghị đưa ra đề nghị về quyền và nghĩa vụ của các bên. Thông thường, pháp luật có quy định cơ bản về quyền và nghĩa vụ của các chủ thể tham gia hợp đồng đối với từng loại hợp đồng cụ thể.
• Thời hạn hợp đồng: Đây là điều khoản quan trọng trong quá trình thực hiện hợp đồng. Bên đề nghị cần đưa ra thời hạn bắt đầu có hiệu lực của hợp đồng; thời hạn thực hiện hợp đồng (thời gian giao hàng, thời gian thực hiện dịch vụ, …); thời điểm kết thúc hợp đồng.
• Phạt vi phạm và bồi thường thiệt hại: Bên đề nghị cũng cần đưa ra các điều khoản về việc xử phạt vi phạm và bồi thường thiệt hại dựa trên cơ sở pháp luật và mong muốn của mình.
• Chấm dứt hợp đồng: Nên bao gồm nội dung về các trường hợp chấm dứt hợop đồng, bao gồm cả chấm dứt đơn phương và hậu quả pháp lý của việc chấm dứt.
• Giải quyết tranh chấp: Nếu xảy ra tranh chấp, cần quyết định phương thức giải quyết như tòa án hoặc trọng tài.

Hình thức giao kết hợp đồng thương mại

Trong quá trình ký kết hợp đồng, tinh thần thiện chí, hợp tác, trung thực và ngay thẳng là những yếu tố tâm lý quan trọng, đồng thời là bảo đảm cho sự thuận lợi của cả hai bên sau khi hợp đồng được thực hiện. Sự hợp tác chặt chẽ và trung thực giữa các đối tác kinh doanh không chỉ tạo ra một môi trường làm việc tích cực mà còn làm tăng tính minh bạch và độ tin cậy trong quan hệ thương mại.

Theo quy định tại Điều 400 của Bộ luật Dân sự năm 2015, hợp đồng thương mại có thể được giao kết thông qua các hình thức sau: lời nói, văn bản, và thông điệp dữ liệu. Chi tiết như sau:

Giao kết hợp đồng thương mại bằng lời nói

Thời điểm giao kết hợp đồng bằng lời nói là thời điểm mà các bên đã đạt được thỏa thuận về nội dung của hợp đồng.

Tuy nhiên, pháp luật không đưa ra thời điểm cụ thể cho việc này. Do đó, trong thực tế, nếu các bên giao kết hợp đồng bằng lời nói, cần chú ý rằng thời điểm giao kết là thời điểm mà các bên đã hiểu rõ về nội dung cơ bản của hợp đồng và chấp thuận thực hiện nó trong điều kiện hiểu biết đó.

Giao kết hợp đồng thương mại bằng văn bản

Thời điểm giao kết hợp đồng bằng văn bản là thời điểm mà bên sau cùng ký vào văn bản hoặc sử dụng hình thức chấp nhận khác được thể hiện trên văn bản.

Giao kết hợp đồng thương mại thông qua đề nghị và chấp thuận giao kết

Hợp đồng được giao kết khi bên đề nghị nhận được chấp thuận giao kết. Điều này có nghĩa là nếu các bên không thể giao kết trực tiếp bằng văn bản theo thủ tục thông thường (ký trực tiếp trên một văn bản hợp đồng thống nhất), thì các bên có thể giao kết thông qua đề nghị và chấp thuận giao kết.

Giao kết hợp đồng thương mại bằng thông điệp dữ liệu (email, fax,…)

Ngoài các hình thức văn bản và lời nói, pháp luật cũng công nhận hình thức giao kết hợp đồng bằng thông điệp dữ liệu. Tuy nhiên, để đảm bảo tính pháp lý, việc giao kết phải tuân thủ các điều kiện sau đây:

• Loại thông điệp dữ liệu: bao gồm dữ liệu điện tử, chứng từ điện tử, thư điện tử, điện tín, điện báo, fax và các hình thức tương tự.
• Phương thức thực hiện: thông qua trao đổi thông điệp dữ liệu. Ví dụ: trao đổi email giữa các bên liên quan đến nội dung hợp đồng, từ đề nghị giao dịch đến chấp thuận giao dịch đều thông qua email.
• Thông tin chứa trong thông điệp dữ liệu phải có thể truy cập và sử dụng được để tham chiếu khi cần thiết. Ví dụ: email chứa thông tin giao dịch phải có thể được truy cập (mở, xem email) và đảm bảo tính toàn vẹn của thông điệp dữ liệu. Ngoài ra, cần có khả năng chứng minh tính toàn vẹn khi cần thiết (đặc biệt là trong trường hợp có tranh chấp).
• Thời điểm giao kết hợp đồng được xác định dựa trên quan hệ giữa đề nghị giao kết hợp đồng và chấp thuận giao kết hợp đồng.

Câu hỏi thường gặp: