Trong thế giới tài chính, Ngân hàng Nhà nước chính đóng vai trò trung tâm trong hệ thống ngân hàng trong một quốc gia. Với vai trò là ngân hàng trung ương, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và điều hành tiền tệ, hỗ trợ phát triển kinh tế, và đảm bảo ổn định cho hệ thống tài chính. Trong bài viết này của Học viện đào tạo pháp chế ICA, chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn về vai trò, chức năng và cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Ngân hàng nhà nước là gì?

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (sau đây gọi là Ngân hàng Nhà nước) là cơ quan ngang bộ của Chính phủ, đóng vai trò là Ngân hàng trung ương của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đây là tổ chức có tư cách pháp nhân, vốn pháp định thuộc sở hữu nhà nước và có trụ sở chính tại Thủ đô Hà Nội.

Ngân hàng Nhà nước thực hiện chức năng quản lý nhà nước về tiền tệ, hoạt động ngân hàng và ngoại hối. Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước còn đóng vai trò như một Ngân hàng trung ương với các nhiệm vụ chính bao gồm phát hành tiền, làm ngân hàng của các tổ chức tín dụng, và cung ứng dịch vụ tiền tệ cho Chính phủ theo quy định của pháp luật.

Cơ cấu của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

Theo quy định của pháp luật, cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Nhà nước được xác định như sau:

• Vụ Chính sách tiền tệ quy định và công bố tỉ giá đối hoái, thiết lập các cơ chế điều hành tỉ giá.
• Vụ Quản lý ngoại hối thực hiện nhiệm vụ quản lý về chi trả nợ nước ngoài và các hoạt động xuất nhập khẩu vàng.
• Vụ Thanh toán đảm bảo việc thanh toán trong hệ thống ngân hàng.
• Vụ Tín dụng các ngành kinh tế làm nhiệm vụ tham mưu cho các cơ quan liên quan về tín dụng.
• Vụ Dự báo thống kê tiến hành các hoạt động dự báo và thống kê về tài chính.
• Vụ Hợp tác quốc tế thực hiện các hoạt động hợp tác quốc tế.
• Vụ ổn định tiền tệ – tài chính thực hiện các biện pháp ổn định và phòng ngừa rủi ro tài chính.
• Vụ Kiểm toán nội bộ kiểm tra các hoạt động nội bộ của Ngân hàng.
• Vụ Pháp chế thực hiện chức năng pháp chế và tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa trong ngành ngân hàng.
• Vụ Tài chính, kế toán thực hiện các hoạt động tài chính và kế toán của Ngân hàng.
• Vụ Tổ chức cán bộ đảm bảo hoạt động tổ chức và đào tạo cán bộ.
• Vụ Thi đua – khen thưởng phối hợp với các tổ chức liên quan trong việc tổ chức các hoạt động thi đua – khen thưởng.
• Vụ Truyền thông chịu trách nhiệm về các hoạt động truyền thông của Ngân hàng.
• Văn phòng thực hiện các nhiệm vụ hành chính.

Cùng với các đơn vị trên, Ngân hàng Nhà nước còn có các chi nhánh tại các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các cơ quan khác như Viện Chiến lược Ngân hàng, Trường Bồi dưỡng cán bộ ngân hàng, Học viện Ngân hàng, Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia, Thời báo Ngân hàng, Tạp chí Ngân hàng, và các cục và chi cục liên quan khác. Đây là những đơn vị cơ cấu tổ chức chịu trách nhiệm thực hiện các chức năng và nhiệm vụ được giao của Ngân hàng Nhà nước.

Chức năng của ngân hàng nhà nước

Chức năng của Ngân hàng Nhà nước bao gồm:

• Với tư cách là cơ quan của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước có trách nhiệm quản lý nhà nước về tiền tệ và hoạt động ngân hàng. Khác với các Bộ khác, quản lý nhà nước không chỉ sử dụng biện pháp hành chính mà còn chủ yếu thông qua các biện pháp kinh tế mà nó thực hiện. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước cũng đóng góp vào nguồn thu của ngân sách nhà nước.
• Với tư cách là ngân hàng trung ương, Ngân hàng Nhà nước có các chức năng sau:
  • Là ngân hàng duy nhất phát hành tiền tệ của Việt Nam.
  • Là ngân hàng của các tổ chức tín dụng, thể hiện qua việc mở tài khoản nhận tiền gửi, cho vay, và thực hiện các giao dịch thanh toán cho các tổ chức tín dụng hoặc hệ thống kho bạc.
  • Đóng vai trò là đại lý cho kho bạc trong việc mua, trả gốc và lãi cho trái phiếu Chính Phủ.

Mục tiêu hoạt động của Ngân hàng nhà nước

Mục tiêu hoạt động của Ngân hàng Nhà nước tập trung vào ba điểm chính sau:

• Đảm bảo ổn định tiền tệ: Bao gồm việc duy trì ổn định giá cả và tỷ giá hối đoái của đồng Việt Nam, cũng như đảm bảo sức mua ổn định cả nội địa lẫn quốc tế.
• Bảo vệ an toàn cho hệ thống ngân hàng: Đảm bảo rằng hệ thống ngân hàng hoạt động một cách ổn định và an toàn, ngăn chặn các rủi ro và nguy cơ có thể ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế.
• Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế: Khuyến khích và hỗ trợ sự phát triển và tăng trưởng của nền kinh tế.

Các mục tiêu này có mối liên kết chặt chẽ với nhau, đồng thời hỗ trợ và bổ sung lẫn nhau. Tuy nhiên, cũng cần phải chú ý đến việc các biện pháp điều hành để đạt được một mục tiêu có thể ảnh hưởng đến các mục tiêu khác và phải được xem xét cẩn thận.

Mời bạn xem thêm:

• Pháp chế ngân hàng lương bao nhiêu?
• Hợp đồng tín dụng ngân hàng Agribank
• Tìm hiểu về vụ pháp chế ngân hàng nhà nước

Câu hỏi thường gặp: