Hợp đồng kinh tế đóng vai trò quan trọng như một cầu nối vững chắc giữa các thương nhân, những tác nhân quan trọng trên thương trường, và là một phần không thể thiếu trong hoạt động kinh doanh thường xuyên. Để tham gia vào thị trường, giao dịch sản phẩm hoặc dịch vụ, hay đơn giản là thực hiện bất kỳ hoạt động kinh doanh nào, hầu hết mọi doanh nhân đều phải tham gia vào việc ký kết hợp đồng kinh tế, hay thường được gọi là hợp đồng thương mại. Nội dung bài viết là chia sẻ về một số lưu ý về đám phán và ký kết hợp đồng kinh tế

Văn bản pháp lý quy định về hợp đồng kinh tế

Hợp đồng kinh tế đóng một vai trò đặc biệt quan trọng trong sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp, cũng như trong sự phát triển của nền kinh tế tổng thể. Điều quan trọng trong quá trình ký kết hợp đồng là tuân thủ các quy định về văn bản pháp lý, là yếu tố cơ bản để đảm bảo tính hợp pháp và minh bạch trong mọi giao dịch kinh doanh.

Hiện nay, pháp luật đặt ra các hướng dẫn rõ ràng cho việc ký kết hợp đồng kinh tế, với hai văn bản pháp luật cơ bản đó là Bộ luật Dân sự năm 2015 và Luật Thương mại năm 2005, cả hai văn bản này đang có hiệu lực. Chúng đã thay thế cho các văn bản pháp lệnh hợp đồng kinh tế năm 1989, Bộ Luật dân sự năm 1995, “Bộ luật Dân sự năm 2015,” và Luật Thương mại năm 1997. Tuy nhiên, có sự chậm trễ trong việc cập nhật kiến thức pháp luật của một số doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Điều này thường xuất phát từ thói quen lâu đời của họ, khi họ thường dựa vào pháp lệnh hợp đồng kinh tế năm 1989 và “Bộ luật Dân sự năm 2015” khi ký kết hợp đồng.

Tuy rằng việc này có thể có nguyên nhân là do công tác tuyên truyền pháp luật không đủ hiệu quả hoặc khả năng cập nhật kiến thức pháp luật của doanh nghiệp vẫn còn kém. Tuy nhiên, không tuân theo văn bản pháp lý hiện hành có thể dẫn đến các hậu quả pháp lý nghiêm trọng, và doanh nghiệp nên chấp nhận trách nhiệm của họ trong việc tuân thủ các quy định của pháp luật hiện tại. Điều này giúp đảm bảo tính minh bạch, công bằng và hợp pháp trong tất cả các hoạt động kinh doanh và góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Điều khoản phạt vi phạm hợp đồng trong Luật Thương mại năm 2005

Điều khoản về phạt vi phạm hợp đồng trong Luật thương mại (2005) đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo vệ lợi ích của bên bị vi phạm trong trường hợp vi phạm hợp đồng. Tuy nhiên, để hiểu rõ về cách áp dụng và tầm quan trọng của điều khoản này, cần phải xem xét cẩn thận.

Theo Điều 300 và 301 của Luật thương mại (2005), biện pháp phạt vi phạm hợp đồng chỉ được áp dụng khi có thoả thuận trong hợp đồng và tổng mức phạt do các bên thoả thuận không vượt quá 8% giá trị phần nghĩa vụ hợp đồng bị vi phạm, trừ trường hợp vi phạm do kết quả giám định sai.

Mặc dù điều khoản này có vẻ đơn giản, thực tế, nó rất quan trọng đối với quá trình giao kết hợp đồng và giải quyết tranh chấp. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp thường không đặt quá nhiều quan tâm vào việc điều khoản này và có thể thiếu hiểu biết về tầm quan trọng của nó. Khi có xung đột xuất phát từ việc vi phạm hợp đồng, một bên có thể có lợi thế trong việc bảo vệ lợi ích của họ, trong khi bên kia lại không thể áp dụng mức phạt nào do thiếu thoả thuận trong hợp đồng hoặc vì mức phạt quá thấp để có tác dụng ngăn chặn hành vi vi phạm.

Tình huống này thường xảy ra trong trường hợp có sự biến đổi về giá cả, nguyên vật liệu, hoặc biến động của thị trường. Có thể bên vi phạm, mặc dù biết rõ rằng họ đã vi phạm hợp đồng, nhưng mức phạt thấp khiến cho họ có thể kiếm lợi nhuận lớn hơn từ việc vi phạm này, đặc biệt khi họ ký kết các hợp đồng khác với giá trị cao hơn.

Ngoài điều khoản về phạt vi phạm hợp đồng, Luật thương mại (2005) còn có điều khoản về bồi thường thiệt hại, mà không nhất thiết phải có thoả thuận trong hợp đồng. Tuy nhiên, việc bên bị vi phạm phải chứng minh thiệt hại và nguyên nhân trực tiếp từ hành vi vi phạm, thường gặp nhiều khó khăn trong thực tế. Điều này làm cho việc bảo vệ lợi ích của bên bị vi phạm trở nên phức tạp.

Do đó, để đảm bảo tính minh bạch, công bằng và bảo vệ lợi ích trong các hợp đồng kinh tế, việc tham khảo ý kiến của các chuyên gia pháp lý và luật sư trong quá trình đàm phán, soạn thảo, và ký kết hợp đồng là một bước quan trọng mà các doanh nghiệp nên thực hiện. Điều này giúp đảm bảo rằng các điều khoản về phạt vi phạm và bồi thường thiệt hại được xây dựng một cách hợp lý và bảo vệ lợi ích của tất cả các bên tham gia.

Một số lưu ý về đám phán và ký kết hợp đồng kinh tế

Phòng tránh rủi ro pháp lý trong quá trình ký kết và thực hiện hợp đồng thương mại là một nhiệm vụ quan trọng và không thể thiếu. Rủi ro pháp lý không chỉ bao gồm các yếu tố khách quan như thay đổi chính sách pháp luật về hợp đồng, biến động giá cả thị trường, và sự tương thích với các điều ước quốc tế, mà còn có cả các rủi ro do hành vi chủ quan và vô ý.

Với các rủi ro pháp lý khách quan, việc cập nhật thông tin thường đòi hỏi một quá trình liên tục và phải sử dụng các nguồn thông tin pháp lý đáng tin cậy. Tuy nhiên, việc hiểu rõ, áp dụng thông tin này là một phần quan trọng. Điều này đòi hỏi sự nhạy bén và linh hoạt để thích nghi với các thay đổi mà không cần thay đổi quy định pháp luật nội địa hoặc phải chấp nhận một cách khiến cưỡng.

Bên cạnh đó, rủi ro pháp lý có thể xuất phát từ hành vi cố ý hoặc vô ý. Do đó, cần xây dựng các biện pháp phòng tránh hiệu quả tùy thuộc vào bản chất và hình thức của mỗi rủi ro. Rủi ro pháp lý chủ quan đặc biệt quan trọng, vì nó có thể tác động trực tiếp đến hiệu quả và lợi ích của các bên trong hợp đồng thương mại.

Để đảm bảo phòng tránh rủi ro pháp lý hiệu quả, các doanh nghiệp cần thường xuyên cập nhật thông tin pháp luật và có sự hiểu biết sâu rộng về quy định hiện hành. Đồng thời, họ nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia pháp lý và luật sư trong quá trình đàm phán, soạn thảo và ký kết hợp đồng. Bằng cách này, họ có thể tối ưu hóa bảo vệ lợi ích của mình và tránh được những rủi ro pháp lý không mong muốn trong quá trình kinh doanh.

Câu hỏi thường gặp