Bảo hiểm y tế là một trong những nội dung quan trọng của bảo hiểm xã hội. Bảo hiểm y tế được lập ra không vì mục đích lợi nhuận mà nó nhằm huy động sự đóng góp của người dân trong xã hội, góp phần chia sẻ những gánh nặng tài chính trong trường hợp bị bệnh tật hay khó khăn. Bởi đây là vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của chính người dân, thời gian gần đây, chúng tôi nhận được rất nhiều câu hỏi liên quan về khoản tiền bảo hiểm y tế như là khoản tiền này đã đóng rồi thì có thể được hoàn lại không. Sau khi đã tìm hiểu rõ và nghiên cứu kỹ quy định của pháp luật, Học viện đào tạo pháp chế ICA xin được lý giải cho bạn đọc thông tin liên quan đến vấn đề “Có được hoàn tiền bảo hiểm y tế không?” qua bài viết ngay dưới đây.

Bảo hiểm y tế là gì?

Căn cứ theo Khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm y tế năm 2008, sửa đổi bổ sung năm 2014, khái niệm Bảo hiểm y tế được quy định như sau:

1. Bảo hiểm y tế là hình thức bảo hiểm được áp dụng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận, do Nhà nước tổ chức thực hiện và các đối tượng có trách nhiệm tham gia theo quy định của Luật này.

Có thể thấy, bảo hiểm y tế là một hình thức của bảo hiểm xã hội, một chính sách an sinh được tổ chức cũng như quản lý bởi những tổ chức, cơ quan Nhà nước trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, hỗ trợ khám và chữa bệnh. Quỹ bảo hiểm y tế phải được quản lý một cách tập trung, thống nhất, công khai, minh bạch nhằm mục đích đảm bảo được mức thu chi cân đối cho Nhà nước.

Những đối tượng tham gia bảo hiểm y tế sẽ được quỹ này trực tiếp chi trả chỉ một phần hoặc toàn bộ chi phí khám và chữa bệnh. Điều này một phần góp sức, giúp người bệnh giảm thiểu các chi phí chăm sóc sức khỏe hay khoản tiền tài chính phải chi trả khác liên quan đến việc điều trị, phục hồi sức khỏe sau tai nạn, bệnh tật.

Quy định về Hoàn tiền bảo hiểm y tế

Việc hoàn trả lại tiền đã đóng bảo hiểm y tế là hoàn toàn có thể. Pháp luật Việt Nam hiện hành đã quy định một số trường hợp khi đã đóng tiền bảo hiểm y tế nhưng khoản tiền này vẫn có thể được hoàn trả lại và đi kèm với đó là những đối tượng có quyền được hoàn lại tiền bảo hiểm y tế. Do vậy, ở đây việc hoàn tiền bảo hiểm y tế là hoàn toàn có thể xảy ra theo đúng quy định của pháp luật. Cụ thể như dưới đây.

Đối tượng được hoàn tiền bảo hiểm y tế

Căn cứ Điều 20 Văn bản hợp nhất số 2089/VBHN-BHXH ngày 26/6/2020 của BHXH Việt Nam quy định về việc hoàn tiền đóng bảo hiểm y tế như sau:

1. Người đang tham gia BHYT theo đối tượng tại Khoản 4, 5 Điều 17 được hoàn trả tiền đóng BHYT trong các trường hợp

Theo đó, những đối tượng có quyền được hoàn trả lại tiền đóng bảo hiểm y tế bao gồm những đối tượng đã được quy định tại Khoản 4 và Khoản 5 Điều 17 của Quyết định này. Những nhóm đối tượng đó được nêu cụ thể bao gồm:

4. Nhóm được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng, bao gồm:

4.1. Người thuộc hộ gia đình cận nghèo;

4.2. Học sinh, sinh viên đang theo học tại các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, kể cả sinh viên hệ dân sự đang học tập tại các trường Công an nhân dân;

4.3. Người thuộc hộ gia đình làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp và diêm nghiệp có mức sống trung bình.

5. Nhóm tham gia BHYT theo hộ gia đình, bao gồm:

5.1. Toàn bộ người có tên trong sổ hộ khẩu, trừ đối tượng quy định tại các Khoản 1, 2, 3 và 4 Điều này và người đã khai báo tạm vắng;

5.2. Toàn bộ những người có tên trong sổ tạm trú, trừ đối tượng quy định tại các Khoản 1, 2, 3 và 4 Điều này.

Tóm lại, ta có những nhóm đối tượng được hoàn trả lại tiền bảo hiểm y tế là:

• Nhóm người thuộc hộ gia đình diện cận nghèo;
• Nhóm người thuộc hộ gia đình nghèo đa chiều;
• Đối tượng là học sinh, sinh viên hiện đang học tập tại những cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, bao gồm cả những sinh viên hệ dân sự theo học ở các trường Công an nhân dân;
• Những người thuộc hộ gia đình chuyên làm nông nghiệp, lâm – ngư nghiệp và bên lĩnh vực diêm nghiệp có mức sống trung bình;
• Một số người dân tham gia bảo hiểm y tế theo từng hộ gia đình nhưng trừ một số đối tượng theo quy định của pháp luật.

Toàn bộ nhóm người tham gia bảo hiểm y tế, đã đóng tiền như trên đều có thể xin hoàn lại khoản tiền đã đóng nhưng bắt buộc chỉ trong một số trường hợp pháp luật quy định.

Hoàn tiền bảo hiểm y tế trong những trường hợp nào?

Tại khoản 1 Điều 20 Văn bản hợp nhất số 2089/VBHN-BHXH ngày 26/6/2020 của BHXH Việt Nam có quy định về những trường hợp mà các đối tượng được hoàn trả tiền đã đóng bảo hiểm y tế:

1.1. Người tham gia được cấp thẻ BHYT theo nhóm đối tượng mới, nay báo giảm giá trị sử dụng thẻ đã cấp trước đó (có thứ tự đóng xếp sau đối tượng mới theo quy định tại Điều 12 Luật BHYT);

1.2. Được ngân sách nhà nước điều chỉnh tăng hỗ trợ mức đóng BHYT;

1.3. Bị chết trước khi thẻ BHYT có giá trị sử dụng.

Có thể dễ dàng nhận thấy rằng, những đối tượng sẽ hoàn toàn được hoàn trả lại tiền bảo hiểm y tế nếu nằm trong các trường hợp:

• Người tham gia đóng tiền bảo hiểm y tế và được cấp thẻ bảo hiểm y tế theo từng nhóm đối tượng được quy định tại Điều 12 Luật Bảo hiểm y tế nhưng đến nay lại báo giảm giá trị sử dụng thẻ đã cấp trước đây;
• Trường hợp người tham gia được chính ngân sách nhà nước điều chỉnh tăng hỗ trợ về mức tiền đóng bảo hiểm y tế;
• Người tham gia đóng tiền bảo hiểm y tế không may bị chết trước khi thẻ bảo hiểm y tế có giá trị sử dụng.

Những đối tượng thuộc một trong các trường hợp trên sẽ được hoàn trả lại tiền bảo hiểm y tế theo khoản tiền luật đã định.

Khoản tiền bảo hiểm y tế được hoàn trả là bao nhiêu?

Theo quy định tại khoản 2 Điều 20 Văn bản hợp nhất số 2089/VBHN-BHXH ngày 26/6/2020 của BHXH Việt Nam, số tiền đóng bảo hiểm y tế có thể được hoàn trả cụ thể như sau:

2. Số tiền hoàn trả

Số tiền hoàn trả tính theo mức đóng BHYT và thời gian đã đóng tiền nhưng chưa sử dụng thẻ. Thời gian đã đóng tiền nhưng chưa sử dụng thẻ được tính từ thời điểm sau đây:

2.1. Từ thời điểm thẻ BHYT được cấp theo nhóm mới bắt đầu có giá trị sử dụng đối với đối tượng tại Điểm 1.1 Khoản 1 Điều này.

2.2. Từ thời điểm quyết định của cơ quan có thẩm quyền có hiệu lực đối với đối tượng tại Điểm 1.2 Khoản 1 Điều này.

2.3. Từ thời điểm thẻ có giá trị sử dụng đối với đối tượng tại Điểm 1.3 Khoản 1 Điều này.

Số tiền đã đóng bảo hiểm y tế được hoàn trả phải dựa trên mức đóng tiền đóng Bảo hiểm y tế và thời gian người đó đã đóng tiền nhưng chưa sử dụng thẻ bảo hiểm y tế này. Về thời gian đã đóng tiền nhưng chưa sử dụng thẻ được tính từ thời điểm:

• Từ khi thẻ bảo hiểm y tế được cấp cho nhóm đối tượng tham gia được cấp thẻ bảo hiểm y tế theo nhóm đối tượng mới thì lúc này mới bắt đầu có giá trị sử dụng thẻ;
• Tính từ thời điểm cơ quan có thẩm quyền ra quyết định có hiệu lực đối với nhóm đối tượng được ngân sách nhà nước điều chỉnh tăng hỗ trợ mức đóng bảo hiểm y tế;
• Tính từ thời điểm thẻ bảo hiểm y tế có giá trị sử dụng đối với người bị chết trước khi thẻ bảo hiểm y tế có giá trị sử dụng.

Như vậy, bạn hoàn toàn có thể được hoản trả lại tiền đóng bảo hiểm y tế hộ gia đình kể từ ngày thẻ bảo hiểm xã hội doanh nghiệp có giá trị sử dụng đến hết thời hạn giá trị sử dụng được ghi chi tiết trên thẻ bảo hiểm y tế hộ gia đình.

Thủ tục hoàn trả tiền đóng bảo hiểm y tế

Theo Điều 26 Văn bản hợp nhất số 2089/VBHN-BHXH ngày 26/6/2020 của BHXH Việt Nam quy định về thành phần hồ sơ, thủ tục để được hoàn trả lại tiền đóng bảo hiểm y tế như dưới đây:

1.1. Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS).

1.2. Sổ BHXH đối với người tham gia BHXH tự nguyện, người có thời gian đóng BHXH, BHTN trùng nhau nộp tất cả các sổ BHXH.

1.3. Văn bản chứng thực hoặc bản kèm theo bản chính Giấy chứng tử đối với trường hợp chết.

Có nhu cầu mong muốn được hoàn trả thì bạn hãy liên hệ ngay với cơ quan bảo hiểm xã hội nơi bạn tham gia bảo hiểm y tế để được hướng dẫn lập Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế theo mẫu TK1-TS để được hoàn trả lại số tiền đóng bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật. Nếu bạn vắng mặt và muốn nhờ người thân đi nhận thay thì phải có giấy ủy quyền theo pháp luật đã quy định.

Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ thành phần giấy tờ trong hồ sơ, người có nhu cầu mang 01 bộ hồ sơ nộp tại cơ quan đã cấp thẻ Bảo hiểm y tế cho người tham gia và sau 05 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ thì cơ quan này sẽ có trách nhiệm hoàn trả lại tiền bảo hiểm y tế cho những đối tượng được hoàn trả mà có nhu cầu theo quy định của pháp luật.

Mời bạn xem thêm:

• Bao lâu thi tuyển công chức 1 lần?
• Phân biệt chế độ bảo hiểm y tế và bảo hiểm xã hội
• Mẫu tờ khai đơn vị tham gia, điều chỉnh bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế

Câu hỏi thường gặp