Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một trong những trụ cột cơ bản của hệ thống an sinh xã hội, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi và đời sống của người lao động. Tại Việt Nam, theo quy định của Luật BHXH 2014, BHXH không chỉ là một nghĩa vụ mà còn là quyền lợi của người lao động, góp phần đảm bảo an sinh xã hội và phát triển kinh tế bền vững. Cùng ICA tìm hiểu quy định về bảo hiểm xã hội trong bài viết dưới đây nhé!

Bảo hiểm xã hội là gì?

BHXH là một phần không thể thiếu của chính sách an sinh xã hội, đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ quyền lợi và đời sống của người lao động. Việc mở rộng và cải thiện chất lượng của hệ thống BHXH sẽ góp phần vào việc xây dựng một xã hội công bằng, bình đẳng và phát triển.

Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ BHXH.

Quy định về bảo hiểm xã hội năm 2024

Bảo hiểm xã hội có mấy loại?

BHXH bao gồm hai loại hình chính: BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện. Trong đó, BHXH bắt buộc là nghĩa vụ phải thực hiện đối với tất cả người lao động trong môi trường làm việc chính thức, cung cấp một lưới an toàn tài chính cho họ trong các trường hợp như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất. Đây là chính sách nhằm đảm bảo cho người lao động có được sự hỗ trợ tài chính khi họ không thể làm việc do các lý do khác nhau.

Bảo hiểm xã hội có thể được phân thành hai hình thức chính:

• Bảo hiểm xã hội bắt buộc: Đây là loại hình bảo hiểm do Nhà nước quản lý, trong đó người lao động cùng người sử dụng lao động đều có nghĩa vụ tham gia. Đây là một phần quan trọng trong chính sách phúc lợi xã hội, nhằm đảm bảo an sinh cho người lao động.
• Bảo hiểm xã hội tự nguyện: Đây là loại hình bảo hiểm do Nhà nước tổ chức nhưng việc tham gia là tùy chọn. Người tham gia có quyền lựa chọn mức đóng và cách thức đóng phù hợp với thu nhập cá nhân của họ. Nhà nước cũng hỗ trợ tài chính cho những người tham gia loại hình bảo hiểm này, giúp họ đảm bảo quyền lợi về hưu trí và tử tuất.

Các chế độ của bảo hiểm xã hội tại Việt Nam

Theo Điều 4 của Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2014, tại Việt Nam, các chế độ BHXH bao gồm năm chế độ cụ thể sau đây:

1. Chế độ ốm đau.
2. Chế độ thai sản.
3. Chế độ tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp.
4. Chế độ hưu trí.
5. Chế độ tử tuất.

Những người tham gia BHXH bắt buộc sẽ được hưởng toàn bộ năm chế độ quyền lợi trên. Trong khi đó, người tham gia BHXH tự nguyện chỉ hưởng hai chế độ là hưu trí và tử tuất. Đối với các đối tượng đặc biệt nhận sự hỗ trợ đóng BHXH từ Nhà nước, họ còn được hưởng chế độ bảo hiểm hưu trí bổ sung theo quy định của Chính phủ tại Khoản 7, Điều 3 của Luật BHXH.

Các quyền lợi từ chế độ BHXH thường được nhận dưới hình thức trợ cấp hàng tháng hoặc một lần. Nếu người tham gia quyết định không tiếp tục đóng BHXH, họ có thể chọn bảo lưu thời gian đóng trước đó hoặc rút tiền BHXH một lần, dựa trên mức lương đóng và thời gian đã đóng BHXH.

Quyền lợi khi tham gia BHXH

Khi tham gia vào hệ thống BHXH, người lao động sẽ được hưởng một loạt các quyền lợi quan trọng như sau:

• Hưởng các chế độ theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội 2014: Người lao động sẽ được thụ hưởng các quyền lợi theo đúng các điều khoản được quy định trong luật.
• Quản lý sổ BHXH và nhận lại sổ khi nghỉ việc: Người lao động được cấp sổ BHXH để theo dõi quá trình đóng góp và có quyền nhận lại sổ khi không còn làm việc tại công ty.
• Nhận lương hưu và trợ cấp kịp thời và đầy đủ: Có thể nhận qua nhiều hình thức khác nhau như tại cơ quan BHXH, qua tài khoản ngân hàng hoặc trực tiếp tại nơi làm việc.
• Hưởng bảo hiểm y tế trong trường hợp cần thiết: Bao gồm khi hưởng lương hưu, nghỉ việc hưởng trợ cấp thai sản, nhận con nuôi, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hoặc trợ cấp ốm đau.
• Quyền khám giám định và được thanh toán chi phí: Người lao động có thể chủ động đi khám để giám định mức suy giảm khả năng lao động và được thanh toán chi phí nếu đủ điều kiện.
• Ủy quyền nhận lương hưu, trợ cấp: Có thể ủy quyền cho người khác nhận lương hưu hoặc trợ cấp BHXH.
• Được cung cấp thông tin về quá trình đóng bảo hiểm và quyền lợi: Có quyền yêu cầu cung cấp thông tin về việc đóng góp và hưởng quyền lợi từ BHXH.
• Quyền khiếu nại, tố cáo và khởi kiện: Người tham gia BHXH có quyền khiếu nại, tố cáo và khởi kiện liên quan đến các vấn đề bảo hiểm theo quy định của pháp luật.

Tìm hiểu về Khoá đào tạo pháp chế doanh nghiệp chuyên sâu mà Học viện đào tạo pháp chế ICA đang cung cấp theo số hotline 0564.646.646.

Mời bạn xem thêm:

• Cơ quan bảo hiểm xã hội Việt Nam
• Ngày hiệu lực hợp đồng bảo hiểm là gì?
• Những lưu ý nổi bật về hợp đồng bảo hiểm năm 2023

Câu hỏi thường gặp: