Bài giảng môn học Luật Đất đai chương III cung cấp những kiến thức quan trọng về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cùng các quy định pháp lý liên quan đến giao đất, cho thuê đất và thu hồi đất. Nội dung giúp người học nắm rõ quy trình lập quy hoạch sử dụng đất, điều kiện và thủ tục thực hiện các quyền sử dụng đất, cũng như các nguyên tắc và điều kiện thu hồi đất theo pháp luật hiện hành, đảm bảo việc quản lý và khai thác tài nguyên đất đai một cách hiệu quả và bền vững.

Bài giảng môn học Luật Đất đai chương III

Chương 3: Quy hoạch kế hoạch sử dụng đất và giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất

1. Khái niệm

– Là việc NN trao quyền sử dụng đất cho các chủ thể

– Hình thức giao đất:

+ bằng quyết định giao đất

+ hợp đồng cho thuê quyền sử dụng đất

– Về quyết định giao đất:

+ UBND cấp tỉnh: có quyền giao đất cho tổ chức trong nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, người VN định cư ở nước ngoài

+ UBND cấp huyện: có quyền giao đất cho hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư sử dụng đất

– Về hợp đồng cho thuê đất:

+ sở Tài nguyên môi trường (cấp tỉnh): cho thuê đất đối với tổ chức trong nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, tổ chức nước ngoài (thuê đất để xây dựng trụ sở cơ quan ngoại giao, lãnh sự), người VN định cư ở nước ngoài

+ phòng Tài nguyên môi trường (cấp huyện): cho thuê đất đối với hộ gia đình, cá nhân

– Hợp đồng thuê đất giữa những người sử dụng đất với nhau: bản chất là giao dịch dân sự, là hợp đồng song vụ (khác với hợp đồng giao đất, cho thuê đất không phải hợp đồng song vụ, vì bên được giao, được thuê đất không thể thỏa thuận với cơ quan NN)

2. Các hình thức sử dụng đất

– Căn cứ vào chủ thể sử dụng đất và mục đích sử dụng đất, có 4 hình thức sử dụng đất:

+ giao đất không thu tiền (Điều 54)

+ giao đất có thu tiền (Điều 55)

+ cho thuê đất thu tiền hàng năm (Điều 56)

+ cho thuê đất thu tiền 1 lần (Điều 56)

– Nguyên tắc xây dựng quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất:

+ căn cứ vào mục đích sử dụng đất: mục đích sử dụng đất sẽ quyết định hình thức sử dụng đất

+ căn cứ vào phương thức thực hiện nghĩa vụ tài chính: càng có nghĩa vụ tài chính thì sẽ có càng nhiều quyền, VD nếu đối tượng sử dụng đất không phải trả tiền cho NN thì trong quá trình sử dụng chỉ được sử dụng đúng mục đích được giao, không được thực hiện bất kỳ giao dịch nào đối với quyền sử dụng đất. Nếu thực hiện nghĩa vụ tài chính càng nhiều thì NN sẽ trao cho chủ thể đó càng nhiều quyền, ví dụ quyền giao dịch quyền sử dụng đất, quyền giao dịch tài sản trên đất.

3. Thẩm quyền giao đất, cho thuê đất (Điều 59)

– UBND cấp tỉnh có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất đối với:

+ tổ chức trong nước

+ cơ sở tôn giáo

+ chủ thể có yếu tố nước ngoài (người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, tổ chức nước ngoài có chức năng ngoại giao)

– UBND cấp huyện có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất đối với:

+ hộ gia đình

+ cá nhân

+ cộng đồng dân cư

– UBND cấp xã có thẩm quyền cho thuê đất đối với: quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích của xã, phường, thị trấn (đất thuộc quỹ 5%)

Chú ý: về cơ chế ủy quyền trong giao đất, cho thuê đất:

+ UBND cấp tỉnh có thể ủy quyền cho Sở Tài nguyên môi trường

+ UBND cấp huyện không thể ủy quyền cho phòng Tài nguyên môi trường

IV. Thu hồi đất

1. Khái niệm

– Là việc bằng 1 quyết định hành chính của cơ quan NN có thẩm quyền nhằm chấm dứt quan hệ PL đất đai, chấm dứt quyền và lợi ích của chủ thể đang sử dụng đất, nhằm để phục vụ cho lợi ích của NN, của XH, hoặc để xử lý hành vi vi phạm PL đất đai.

2. Các trường hợp thu hồi đất

– NN thu hồi đất do nhu cầu của NN: để sử dụng cho mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế XH, vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, mà quy định trong Điều 61, 62

Lưu ý: NN thu hồi đất do nhu cầu của NN tại Điều 61, 62 thì phải đảm bảo dựa trên căn cứ quy định tại Điều 63:

+ căn cứ vào kế hoạch sử dụng đất hàng năm đã được cơ quan NN có thẩm quyền phê duyệt

+ căn cứ vào tiến độ sử dụng đất trong thực hiện dự án

NN thu hồi đất do nhu cầu của NN thể hiện bằng quyết định hành chính thu hồi đất và NN thực hiện bồi thường hỗ trợ tái định cư cho người có đất bị thu hồi nếu người có đất bị thu hồi đáp ứng đủ điều kiện theo quy định của PL

– NN thu hồi đất với những điều kiện khách quan hoặc chấm dứt quyền sử dụng đất theo quy định của PL (Điều 65):

+ thời hạn sử dụng đất đã hết

+ cá nhân sử dụng đất chết mà không có người thừa kế

+ …

Lưu ý: khi thu hồi đất vì những lý do nêu trên thì không đặt ra vấn đề bồi thường

– NN thu hồi đất do người sử dụng đất vi phạm PL đất đai (Điều 64)

Lưu ý: thu hồi đất mà nguyên nhân do lỗi vi phạm của người sử dụng đất thì người có đất bị thu hồi sẽ không được bồi thường. Tuy nhiên, cơ quan NN có thẩm quyền chỉ có quyền ra Quyết định thu hồi khi có đầy đủ căn cứ xác định hành vi vi phạm.

Tham khảo trọn bộ bài giảng môn học Luật đất đai: https://study.phapche.edu.vn/khoa-hoc-tim-hieu-mon-luat-dat-dai?ref=lnpc

Mời bạn xem thêm:

• Bài giảng môn học Luật Đất đai chương II
• Dịch vụ tư vấn pháp luật trong lĩnh vực đất đai
• Hỏi đáp về pháp luật thừa kế đất đai